عید باستانی نوروز مبارک باد
در آستانه ی بیداری دوباره ی طبیعت، نو شدن زمین و جشن شکوفه ها عید باستانی نوروز را به تمامی هم وطنان عزیز و گرامی تبریک عرض نموده سالی پر بار، موفقیت آمیز، با صحت و سلامتی در کنار خانواده برایتان آرزومندم. امیدوارم بهار زیبای عمرتان هرگز پاییزی نشده و موفق و موید باشد.
نوروز بزرگ ترین جشن بهاری در جهان و بزرگ ترین جشن باستاین ایرانیان است. از کرد و آذری گرفته تا بلوچ و لر و فارس این جشن را باشکوه برگزار می کنند و این همان چیزی است که ایرانیان برای یکپارچگی به آن نیازمدند. نوروز بهارانه ای است که روایت های تاریخ درباره پیدایش آن بسیار گوناگون است.
می دانید قدمت و پیشینه تاریخی نوروز به چه زمانی بر می گردد و روند تحولات تاریخی آن چگونه بوده است؟ ریشه های نوروز را باید از پنج هزار سال پیش در سرزمین سومر و تمدن های آن زمان جست و جو کنیم. نوروز جشنی است برخاسته از دل تاریخ وطن ما و به هیچ قوم، مذهب و ملتی جز ایرانیان تعلق ندارد، اما بعضی بر این اعتقادند که نوروز جشنی زرتشتی است، در حالی که زرتشتیان همانند دیگران نوروز را به عنوان یک جشن ملی پذیرفته اند. در نوروز چیزی وجود ندارد که اقوام و مذاهب دیگر با آن مخالفت کنند و به همین دلیل نوروز با ظهور اسلام مهر تائید خورد. در کتاب«بحارالانوار» مرحوم علامه مجلسی، درباره نوروز روایات متعددی نقل شده است و 45 صفحه از این کتاب به موضوع نوروز اختصاص دارد که به یک نمونه از آن اشاره میکنیم. معلی بن خنیس نقل کرده است که روز نوروز بر امام جعفر صادق(ع) وارد شدم. امام(ع) فرمود:«آیا این روز را می شناسی؟» عرض کردم:«این روزی است که ایرانیان آن را بزرگ شمارند و به همدیگر هدیه می دهند». سپس امام فرمودند: همانا نوروز روزی است که پروردگار جهان از بندگانش پیمان گرفت که او را پرستش کنند و به او شرک نورزند و به پیامبران و امامان ایمان بیاورند. نوروز روزی است که علی(ع) در نهروان خوارج را هلاک کرد و کشتی نوح(ع) بر کوه «جودی» نشست. نوروز برای مسافرت خوب و برای زراعت و طلب حوایج بسیار نیکوست. عقد نکاح و ازدواج در چنین روزی نیکوست.
اما شیوه برگزاری نوروز با گذشت زمان دچار دگرگونی هایی شده است. هر گروهی از مردم آیین هایی را به آن افزوده یا از آن کاسته اند، ولی هسته مرکزی این جشن ها همچنان پایدار مانده است. آیین های میر نوروزی، عمو نوروز، پیشوازی نوروز، سبزه و دانه رویاندن، سفره چیدن، دور هم نشینی برای درک لحظه ورود سال نو، شادباش گویی، دادن پیشکش و هدیه، دید و بازدید، آشتی و سازش کنان و آیین پایانی سیزده بدر هنوز هم در بیشتر گروه های ایرانی معمول است. گذشته از این، عمده ترین نقش و ارزش نوروز ایجاد وحدت و تقویت همبستگی و یگانگی است. این ارزش نیز به دلیل ویژگی استمرار بدون انقطاع و خصلت وحدت آفرینی آن است. در واقع، جشن نوروز نوعی ستایش و پرستش خدای بزرگ همراه با سرور و شادمانی همگانی بوده است و با توجه به دعای تحویل سال و دست دعا بلند کردن بر آستان ربوبی در زیباترین مقطع از گردش روزها برگزار می شود.
هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز!
برگرفته از نشریه ماهانه شورای دانش آموزی دبیرستان فرهنگ ناحیه 2 اردبیل
پایگاه اطلاع رسانی مدارس ایران(پاما) در راستای تربیت دانش آموزان خبرنگار و توسعه فعالیت های خبری خود از بین دانش آموزان علاقمند، عضو می پذیرد.
1- دانش آموزان علاقمند با مراجعه به سایتwww.pamanews.ir ، درخواست عضویت را تکمیل کنند.
2- پس از پُر کردن فرم "درخواست خبرنگاری" وارد "بخش آموزش خبر" شده و با نحوه خبرنویسی آشنا شوید.
3- در این مرحله از مدرسه خود گواهی اشتغال به تحصیل دریافت کرده و به شماره 22912736-۰۲۱ فکس کنید.
4- با ارسال گواهی اشتغال به تحصیل، کد و رمز خبرنگاری شما(دانش آموز) فعال می شود و می توانید اخبار مدرسه خود را(اخبار فرهنگی، اجتماعی، علمی، ورزشی و...) از طریق آدرس www.pamanews.ir/reporter و وارد کردن کد خبرنگاری تان ارسال نمائید.
شما با ارتباط و اطلاع آشنا شدید و دانستید که رسانه وسیله و ابزار مبادله اطلاعات بین افراد میباشد. حال میخواهیم به صورت ساده و مختصر شما را با چند رسانه که اغلب شما نیز با آنها سر و کار دارید آشنا کنیم:
کتاب: حتماً میدانیدکه اولین دستگاه چاپ در سال 1436 میلادی توسط گوتنبرگ ساخته شده است. با ساخته شدن دستگاه چاپ، دنیای رسانهای کتاب وارد مرحله تازهای شد. پیش از این تعداد کتاب هایی که به صورت خطی در جوامع بشری وجود داشت خیلی کم بود و این تعداد کم فقط در اختیار عده خاصی قرار داشت اما پس از اختراع دستگاه چاپ، تیراژ کتاب ها به نسبت قبل خیلی بیشتر شد و همچنین تمامی افراد جوامع بشری توانستند به آن دست پیدا کنند. اولین دستگاه چاپ در سال 1611 میلادی وارد ایران شد اما اولین کتاب 27 سال بعد یعنی در سال 1638 میلادی چاپ شد که اتفاقاً این کتاب به زبان فارسی نبود چرا که اولین کتاب چاپ شده در ایران انجیل بود. کتاب از گذشتههای دور نقش یک منبع اطلاعاتی و آموزشی معتبر را برای انسان داشته است. در اهمیت کتاب همین نکته بس که پیامبران الهی را به دو گروه صاحب کتاب و بدون کتاب تقسیم میکنند و درباره معجزه پیامبراسلام نیز چیزی نمیگوییم چراکه همه شما این معجزه الهی را میشناسید. در حال حاضر کتاب از نظر اطلاعات خیلی زود کهنه میشود. برای مثال وقتی شما به کتب علمی 20 سال قبل نگاهی بیندازید، میبینید که برخی از اطلاعات علمی کتابها ناقص و حتی مسخره به نظر میآید. استفاده از کتاب نیاز به داشتن سواد، درآمد، اوقات فراغت و آشنایی با فرهنگ مطالعه دارد. همچنین گرانی، وجود رسانههای دیگر مثل تلویزیون و نبود فرهنگ کتابخوانی باعث میشود انسان کمتر از آن استفاده کند. آخرین نکته اینکه چون معمولاً کتاب در خلوت و تنهایی مطالعه میشود در نتیجه مخاطب خود را به شکل عمیق تحت تاثیرقرار میدهد تا جایی که حتی رفتار او را نیز تغییر میدهد. برخی از شما حتماً تجربه خواندن چنین کتابی را دارید. کتابی که ماه ها بعد از مطالعه آن کلماتش در ذهنتان نقش بسته است.
مطبوعات: مطبوعات (همان روزنامهها و ماهنامهها) درحقیقت کتابهایی هستند که زود به زود منتشر میشوند و صحافی هم نشدهاند. اولین نشریهای که به صورت امروزی چاپ شد «گازت» نام داشت که درحدود 370 سال قبل (1631 میلادی) در اروپا منتشر شد. حدود دویست سال بعد از آن یعنی درسال 1353 هجری قمری اولین روزنامه فارسی زبان به نام«کاغذ اخبار» به مدیریت محمدصالح شیرازی در ایران چاپ شد. البته باید به خاطر داشته باشید که اولین نشریه فارسی زبان درسال 1798 میلادی یعنی حدود 39 سال قبل از کاغذ اخبار تحت عنوان«اخبار» در هند چاپ شد. به این ترتیب شما متوجه فاصله مطبوعات ایران و سایر کشورها میشوید و میفهمید که حداقل 200 سال فاصله بین مطبوعات ایران و سایر سرزمینها وجود دارد و همین مسأله است که لزوم وجود کلاسهای آموزش روزنامهنگاری برای جوانان نسل بعد این مرز و بوم را آشکار میکند. از ویژگیهای مطبوعات، وسعت انتشار، تنوع و دوام مطالب ونیزنظم دورهای انتشار آنهاست. به عبارت دیگر برخلاف کتاب که فقط برای عده معدودی چاپ میشود مطبوعات برای عموم اقشار جامعه با تنوع محتوایی مطالب(مثل جدول، سیاسی، اجتماعی و...) و با سرعت بیشتر منتشر میشود. در خصوص دوام مطالب هم باید گفت مطالب روزنامهها و سایر جراید را برخلاف رادیو و تلویزیون میتوان نگهداری کرد و حتی به عنوان یک کالای بادوام حفظ نمود. علیرغم اینکه تیراژ روزنامهها درجهان رو به افزایش است اما هنوز این رقم در ایران به سطح مطلوبی نرسیده است برای مثال روزنامه«آساهی شیمبون» در ژاپن بیش از یک میلیون در روز تیراژ دارد در حالیکه پُرتیراژترین روزنامه ایران فقط000/400 نسخه در روز منتشر میشود. نکته جالب اینکه در ژاپن و سوئد برای هر1000 نفر 600 نسخه روزنامه منتشر میشود، در حالیکه در ایران این رقم به 52 نسخه برای هر 1000 نفر میرسد. نکته آخر اینکه تعدادکل نشریاتی که در ایران مجوز انتشار دارند به 1734 نسخه میرسد که از این تعداد تنها 46 عدد آنها روزنامه است.
رادیو: این رسانه دستگاه گیرنده امواج است و پیام را به سرعت و با پوششی وسیع گسترش میدهد و به تمامی موانع زمانی و مکانی نیز غلبه میکند. به عبارت سادهتر، حتی کوههای بسیار بلند و صحراهای خشک و سوزان نمیتوانند جلوی ارسال پیام رادیو را بگیرند و درهمان لحظه ارسال، پیامهای آن میتواند دریافت شود. یکی دیگر از مزایای رادیو این است که برخلاف مطبوعات وکتاب نیاز به سواد خواندن و نوشتن ندارد وبه همین دلیل بهترین رسانه برای مناطق و جوامع بیسواد است. تمام این خواص از رادیو رسانهای منحصر به فرد ساخته که در گذشته کارکردهای بسیاری داشته است. برای مثال رادیو در جنگ جهانی دوم بویژه در کشورهای آلمان، ایتالیا، اسپانیا و ژاپن یک وسیله تبلیغی مؤثر بود. این نکته که گوینده در پشت رادیو دیده نمیشد تأثیر زیادی در عظمت و اهمیت او داشت. شاید شما هنوز هم حرفهای مادربزرگ و پدربزرگهای خود را در این باره بشنوید که میگویند در آن زمان همه تصور میکردند آدمهای کوچک و یا دیو و جن داخل دستگاه رادیو قرار داده شدهاند. در خاتمه باید بگوییم برخلاف کتاب و مطبوعات، رادیو زودتر و با اختلافی 20 ساله نسبت به اروپا وارد ایران شد. اولین فرستنده رادیویی در اروپا درسال 1920 شروع به کار کرد در حالی که اولین فرستنده در ایران در سال 1940 یعنی حدود سال 1305 هجری شمسی فعالیت خود را آغاز کرد.
تلویزیون: تلویزیون از نظر فنی شبیه رادیو است و از طریق بیسیم و امواج پیامهای خود را منتقل میکند. در حقیقت تلویزیون از امکانات سینما و رادیو استفاده میکند و از تکنیکهای روزنامهنگاری بهره میگیرد. تلویزیون سرگرمکنندهترین وسیله ارتباط جمعی است و تاثیر آن بیش از سایر رسانههاست. ورود این رسانه به ایران با 18 سال اختلاف نسبت به سایر کشورها صورت گرفت. اگر در اروپا اولین ایستگاه تلویزیونی در سال1940 میلادی افتتاح شد، در ایران اولین ایستگاه درسال 1958(1323 هجری شمسی) شروع به فعالیت کرد.
اینترنـت: اینترنت در حقیقت شبکهای به هم پیوسته از کامپیوترهای سراسر دنیاست که به وسیله خطوط تلفن که آن هم یک وسیله ارتباط جمعی منحصر به فرد است به یکدیگر متصل میشود. اینترنت تمام اشکال ارتباطی شامل کتاب، مطبوعات، رادیو، تلویزیون، سینما و... را در خود جمع کرده است. به عبارت سادهتر اینترنت یک دستگاه Multimeda و سیستم چند رسانهای که به وسیله آن شما میتوانید به کلیه روزنامهها، کتابخانهها، دانشگاهها، ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی، فروشگاههای معتبر، کارخانجات و... دسترسی پیدا کنید، است. درباره فراگیری و عظمت این رسانه کافی است بگوییم در سال 2001 میلادی تعداد پایگاههای اینترنتی(سایت) در سراسر دنیا حدود 28000000 بود که برای ورود یک دقیقهای به هر کدام از آنها حدود 53 سال زمان نیاز داریم.
خبرنویسی: بی تعارف و مقدمه اگر می خواهید روزنامه نگار موفقی باشید در مرحله اول خبر شناس و در مرحله دوم خبر نویس خوبی باشید. خبر نه تنها شالوده خبرنگاری و روزنامه نگاری است بلکه پایه نویسندگی در عرصه های مختلف ادبیات و غیره می باشد.
خبر چیست؟ خبر گزارشی واقعی از یک رویداد است که در آن یک یا چند ارزش خبری وجود داشته باشد. نحوه ارائه و تنظیم آن را عوامل درون سازمانی و برون سازمانی شکل می دهد. از نکات کلیدی تعریف« ارزش خبری» و «عوامل دورن سازمانی و برون سازمانی» است.
قرار نیست شما ظرف چند جلسه به یک خبرنگار حرفهای تبدیل شوید. بلکه در این مدت، رفته رفته با مهارت های لازم این کار آشنا شده و با انجام تمرینهای عملی، خود را برای کسب تجربه های بیشتر آماده خواهید کرد. تصور کنید یک روز صبح که از منزل خارج میشوید هیچ وسیله ارتباطی نداشته باشید: صدای دوستانتان را نشنوید، رادیو و تلویزیون برنامهای نداشته باشند، هیچ روزنامهای چاپ نشده باشد، قدرت مکالمه از شما گرفته شده باشد حتی توانایی نوشتن هم نداشته باشید و... فکر می کنید این روز را میتوانید به پایان برسانید. تصور عدم وجود وسایل ارتباطی برای هر انسانی وحشتناک است و همین موضوع اهمیت این وسایل را نشان میدهد. حال که دانستید که ما نه به عنوان خبرنگار که حتی به عنوان فردی از جامعه بشری مجبور هستیم اطلاعات مختصری درباره رسانه ها و وسایل ارتباطی داشته باشیم با هم به طور مختصر با این مفاهیم آشنا میشویم.
تعریف ارتباط: هرامرارتباطی که ما شاهد آن هستیم مثل گفتگو شامل 3 بخش است که این 3 بخش عبارتند از: ارتباط، رسانه، اطلاع.
در حقیقت هر زمان ارتباطی برقرار میشود این سه عنصر خود را نشان میدهند و بر هم تاثیر میگذارند. در برقراری ارتباط، اطلاع جنبه آگاهی قضیه و رسانه وسیله و ابزار مبادله اطلاعات است. به عبارت سادهتر اطلاعات را میتوان به انرژی برای ایجاد کار و یا پول در نظام اقتصادی تشبیه کرد. همانطورکه بدون انرژی کار صورت نمیگیرد و بدون پول، نظام اقتصادی حرکتی ندارد، بدون اطلاع نیز ارتباطی برقرار نمیشود. میزان اطلاعات هر فرد با میزان آزادی، داشتن هویت و نیز قدرت او رابطه مستقیم دارد. به عبارت دیگر هر چه میزان اطلاعات فردی در خصوص هر مطلبی وموضوعی، زیاد شود میزان آزادی او نیز افزایش مییابد. به همین ترتیب اطلاعات زیاد درخصوص موضوعات اطراف هر فرد باعث میشود تا او هویت خود را بیشتر بشناسد. دست آخر اینکه فردی و نظامی که اطلاعات ناقص داشته باشد قدرت کمی خواهد داشت به عبارت سادهتر شما اگر درباره دشمنان خودتان اطلاعات دقیق و زیادی نداشته باشید مطمئناً از آنها ضعیفتر خواهید بود. برای همین است که معمولاً در رژیم های گوناگون حکومتی بخش اطلاعات یکی از قویترین و بزرگترین بخشها است.
خبرگزاری کانون دانش آموزی (پانا)، رسانهای است که تلاش میکند تا با تولید و انتشار اخبار، گزارش و عکس در زمینه موضوعات آموزشی، علمی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و ورزشی سهم شایسته ای را در اطلاع رسانی به موقع و متناسب با نیازهای دانش آموزان و عموم مردم در سراسر کشور داشته باشد. یکی از اهداف این خبرگزاری پوشش خبری فعالیت های آموزشی، پژوهشی، هنری و ورزشی دانش آموزان است. پانا این خبرها را برای رسانه های جمعی کشور مخابره میکند و بر روی شبکههای اینترنت انتشار میدهد و در نشریات خبرگزاری کانون دانش آموزی به چاپ میرساند. علاوه برآن، فراهم آوردن امکان اختصاصی برای دانش آموزان به منظور بیان دیدگاه های خود و آموزش خبرنگاری به آنان برای بروز خلاقیت و استعداد نوجوانان علاقهمند به این دانش، از جمله اهداف اساسی پانا است.
درس اول برای یک خبرنگار داشتن هدف است. اصولاً داشتن هدف برای هرکاری لازم است. هدف شما به عنوان یک خبرنگار چیست؟ آیا می خواهید در پیروزی یک نامرد انتخابی شریک باشید یا می خواهید مثل یک منجی برای مردم کشورتان عمل کنید و مشکلات اساسی آنها را حل نمایید.
به دنبال امضای توافق نامه همکاری میان روسای ایرنا و سازمان دانش آموزی که به تایید وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش رسید، خبرگزاری کانون دانش آموزی(پانا) متولد شد. در این توافق نامه، پانا بخش آماتوری ایرنا محسوب شده و خبرگزاری جمهوری اسلامی قول مساعدت در خصوص پشتیبانیهای فنی و خبری را به پانا داده است. دانش آموزان عضو واحد خبرنگاری در هزار کانون دانش آموزی در سراسر کشور به عنوان خبرنگاران پانا عمل خواهند کرد. پیش بینی میشود با تعداد فراوان دانش آموز علاقه مند به عضویت در پانا، این خبرگزاری در آینده به عنوان یکی از بزرگترین خبرگزاری های آماتوری در سطح جهان مطرح شود. پانا در فاز دوم فعالیت خود در راستای تلاش برای حضور بین المللی، از دانش آموزان ایرانی در مدارس سراسر جهان عضو خواهد پذیرفت.
میلاد با سعادت حضرت محمد مصطفی و امام صادق علیه السلام را به عموم دوستداران شان تبریک عرض می نمائیم.
از بام و در کعبه به گردون رسد آواز
کامشب در رحمت به سماوات شده باز
بت های حرم در حرم افتاده به سجده
ارواح رسل راست هزاران پر پرواز
کعبه زده بر عرش خدا کوس تفاخر
مکه شده زیبا دل افروز و سرافراز
جا دارد اگر در شرف و مجد و جلالت
امشب به سماوات کند خاک زمین ناز
از ریگ روان گشته روان چشمه ی توحید
یا کوه و چمن باز چو من نغمه کند ساز
دشت و در و بحر و برو، جن و بشر و حور
در مدح محمد همه گشتند هم آواز
هر ذره ی کوچک شده یک مهر جهان تاب
هر قطره ی ناچیز چو دریا کند اعجاز
جبرئیل سر شاخه ی طوبی چو قناری
در وصف محمد لب خود باز کند باز
جبرئیل چه آرد؟ چه بخواند؟ چه بگوید؟
جایی که خداوند به قرآن کند آغاز
خوبان دو عالم همه حیران محمد
یک حرف ز مدحش شده ما کان محمد
این است که برتر بود از وهم کمالش
جز ذات الهی همه مبهوت جلالش
رضوان شده دلداده ی مقداد و ابوذر
فردوس بود سائل درگاه بلالش
والله قسم نیست عجب گر لب دشمن
چون دوست ز هم بشکفد از خلق و خصالش
هرگز به نمازی نخورد مهر قبولی
هرگز، صلوات ار نفرستند به آلش
بی رهبریش خواهد اگر اوج بگیرد
حتی ملک العرش بسوزد پر و بالش
یوسف ببرد حسن خود از یادگر او را
یک منظره در خاطره افتد ز خیالش
این است همان مهر درخشنده که تا حشر
یک لحظه به دامن نرسد گرد زوالش
گل سبز شود از جگر شعله ی آتش
در وادی دوزخ فتد ار عکس جمالش
چون ذات خدای ازلی لیس کمثله
باید که بخوانیم فراتر زمثالش
ایجاد بود قبضه ای از خاک محمد
افلاک بود بسته به لولاک محمد
ای جان جهان بسته به یک نیم نگاهت
دل گشته چو گل سبز به خاک سر راهت
هم بام فلک پایگه قدر و جلالت
هم چشم ملک خاک قدم های سپاهت
عیسی به شمیم نفست روح گرفته
دل بسته دو صد یوسف صدیق به چاهت
دل های خدایی همه چون گوی به چوگان
ارواح مکرم همه درمانده ی جاهت
از عرش خداوند الی فرش، به هر آن
هستند همه عالم خلقت به پناهت
دائم صلوات از طرف خالق و خلقت
بر روی سفید تو و بر خال سیاهت
زیباتر و بالاتری از آنکه به بیتی
تشبیه به خورشید کنم یا که به ماهت
سوگند به چشمت که رسولان الهی
هستند به محشر همه مشتاق نگاهت
زیبد که کند ناز به گلخانه ی جنت
خاری که شود سبز در اطراف گیاهت
این نیست مقام تو که آدم به تو نازد
عالم به تو خلاق دو عالم به تو نازد
خبرگزاری پانا استان اردبیل
لید(Lead) در اصطلاح به معنی هدایت و راهنمایی است و در واقع خلاصه مطالب مهم هر خبر است که خواننده را به مطالعه خبر اصلی تشویق میکند.
لید(Lead) به عنوان مقدمه خبر باید کوتاه بوده و حداکثر دارای سه فعل و شامل 15 تا 30 کلمه باشد.
لید به گونه ایی نوشته می شود که خواننده را برای مطالعه متن خبر تشویق کند، تیتر را در دل خود داشته باشد و با پارگراف اول شروع متن نیز مرتبط باشد اما نباید کل خبر در لید عنوان شود.
لید باید حاوی جذاب ترین(بهتر بگویم با ارزش ترین) بخش خبر باشد.
لید بی محتوا
به طور کلی هر رویداد خبری حاوی مطالب مهم یا جالبی است که می توان خلاصه آن را در لید خبر قرار داد. خبرنگار باید از نوشتن مطالب کلی و بی محتوا که اطلاعات تازه ای به خواننده نمی دهد، خودداری کند.
لید پرمحتوا
به همان اندازه که لید بی محتوا مناسب نیست، لیدی هم که به کلیه عناصر خبر پاسخ می گوید، مناسب نیست.
مثال: زیر نمونه لید منسوخ شده ای را نشان می دهد که به 6 عنصر خبری پاسخ می گوید.
«عباس حسین زاده دانش آموز 18 ساله دبیرستان ابن سینای تهران ساعت 30/5 بعدازظهر دیروز، هنگام عبور از خیابان کریم خان زند با اتوبوس شماره 14272 – تهران 12 به رانندگی حسین نیکنام 48 ساله تصادف کرد و به علت خونریزی مغزی در بیمارستان سینا درگذشت».
نمونه تجدید نظر شده این لید:
«جوان 18 ساله ای، بعدازظهر دیروز پس از تصادف با اتوبوس به علت خونریزی مغزی در بیمارستان سینا درگذشت».
برای کوتاه تر شدن لید، جملات اضافه را می توانید از آن حذف کنید. مثلاً چه ضرورتی دارد که بنویسیم:... با اشاره به ... گفت:...؟
برای کوتاه کردن لید، اشاره ها و تاکیدهای گوینده خبر را حذف و به متن خبر می توان منتقل کرد. بنابراین لیدی که در یک جمله خلاصه شود؛ بهتر، خواندنی تر و اثرگذارتر است.
لید مبهم و گنگ، خواننده خبر را از دست می دهد. اگر لید مهم ترین مطلب را به روشنی بیان کند، احتمال اینکه خواننده، خبر را بخواند زیادتر است.
انواع لید
لید سوالی و استفهامی: که برای جذاب کردن خبر لید با یک پرسش مهم و حساسیتبرانگیز شروع میشود.
لید نقلی: که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با طرح یک سوال آغاز میشود و در واقع در بردارنده ی ارزش شهرت است و این سوال که در خبر پاسخ داده خواهد شد در واقع سوال مورد نظر مخاطبان است و به این دلیل موجب جلب توجه میشود.
لید تاریخی: این نوع لید در واقع به سابقه ی خبر اشاره داشته و مخاطب را سرشار از اطلاعات مورد نیاز برای درک بهتر خبر مینماید.
لید تشریحی و تحلیلی: این نوع لید در اخبار سیاسی و اقتصادی و گزارشها بکار برده میشود که در ابتدای خبر به تشریح و تحلیل پرداخته و دلایل وقوع را نقادانه بررسی مینماید.
لید تمثیلی: استفاده از ضربالمثل و نکات ظریف ادبی در لید به منظور بیان رویدادی در واقع یکی دیگر از ترفندهای ایجاد جذابیت در خبر است.
لید فهرستی: در این لید اخبار به شکل بریده بریده و تیتر مانند بدون هیچ گونه توضیحی میآید به این معنی که این مطالب همگی در خبر وجود دارد و در واقع مخاطب را راهنمایی میکند که برای دسترسی به اطلاعات به متن اصلی خبر مراجعه کند.
لید قیاسی: در این لید بین 2 واقعه که مرتبط هستند رابطهای متناسب برقرار میشود تا درک رویداد بهتر و جذابیت آن بیشتر باشد.
لید غیرمتعارف: که از ذوق و هنر خبرنگار سرچشمه میگیرد و اغلب بیان اخبار ورزشی، هنری و حوادث به این شیوه صورت میگیرد.
منبع: سایت www.pamanews.ir
تیتر هدایت کننده خواننده به خبر است و چون خوانندگان همواره با نگاهی کوتاه به مطالب رسانه موضوع مورد علاقه خود را برمی گزینند، تیترنویسی کار ظریفی به شمار می رود.
ویژگی های تیتر:
1- تیتر باید روشن بوده و ابهام نداشته باشد.
2- خواننده با خواندن تیتر بلافاصله متوجه خبر شود.
3- تیتر سوالی نباشد.
4- با فعل منفی پایان نگیرد(به جای رییس جمهور به سفر نمی رود، می نویسیم سفر رییس جمهور لغو شد)اگر تیتر منفی باشد ولی حاوی خبری باشد، آوردن آن اشکالی ندارد.
5- با حروف اضافه شروع نشود(از، در، به، که و غیره) کلمه اول در تیتر برای جذب خواننده مهم است.
6- در انتها فعل داشته باشد.(با هدف این که حالت مبهم و کلی نداشته باشد، لذا در بعضی از موارد می تواند فعل هم نداشته باشد که این حالت به ویژه در روزنامه ها بیشتر دیده می شود).
7- از تکرار یا شکستن واژه ها در تیتر باید اجتناب کرد.
8- هر چه تیتر کوتاه تر، بهتر. حداکثر 5 تا 7 کلمه(به شرط رساندن دقیق مطلب).
9- نقل قول غیر مستقیم در تیتر بهتر است.
10ـ در نگارش تیتر، نقطه تنها برای مخفف ها به کار می رود ولی از دیگر علایم(ویرگول، نقطه ویرگول و…) به تناسب می توان استفاده کرد.
اجزای تیتر:
روتیتر(KICKER): مقدمه یا موخره تیتر است، کوچکتر از تیتر اصلی است و در بالای آن با حروف کوچکتر ذکر می شود و با حذف آن نباید خللی به تیتر وارد شود.
روتیتر: در مرحله پنجم عملیات
آمریکا حملات روزانه را به افغانستان آغاز کرد: تیتر اصلی
روتیتر: رییس سازمان سنجش
نتایج کنکور دوشنبه اعلام می شود: تیتر اصلی
تیتر اصلی(MAIN HEADLINE): که توضیح داده خواهد شد.
زیر تیتر(DECK): به موازات تیتر اصلی نوشته می شود، اهمیت آن در مرحله دوم می باشد.
روتیتر: به دلیل بروز فاجعه انسانی در افغانستان:
تیتر اصلی: خاتمی: عملیات را متوقف کنید
زیرتیتر: تلفات در افغانستان به 1200 نفر رسید
خلاصه تیتر(سوتیتر، SOUSTITRE): این قسمت با دو کاربرد زیبایی صفحه و دادن اطلاعات بیشتر به کار می رود و حتما باید علامتی چون ستاره یا کادر داشته باشد.
میان تیتر(SUBHEAD): تیتری است که مابین پاراگراف ها قرار می گیرد، برای ایجاد تنوع و تفکیک اطلاعات در اخبار طولانی کاربرد دارد.
میان تیتر، جمله کوتاه متشکل از یک تا سه کلمه است که با خط درشت تر نوشته می شود.
میان تیتر در اخبار مجلس، سخنان پیش از دستور و به طور کلی اخبار بلند کاربرد دارد و در خبرهای کوتاه به هیچ وجه نیازی به آوردن میان تیتر نیست.
انواع تیتر
تیترهای استنباطی: این تیتر برداشت صحیح از مجموعه یک خبر است که می تواند در قالب یک تیتر ظاهر شود.
سخنان رییس جمهور درباره آینده اقتصادی کشور
پیام تسلیت رییس جمهور به مناسبت درگذشت رییس جمهور اتریش(تیتر استنباطی کلی)
در تیتر استنباطی نمی خواهیم یک جمله یا یک کلمه را از داخل جدا کنیم،چرا که امکان دارد جمله مهمی نداشته باشیم یا به هر دلیلی نمی خواهیم جمله ای را برجسته کنیم.
خبرنگار باید از خبر مورد نظر تشخیص دهد که تیتر استنباطی از چه چیزی برگرفته شود.(هشدار، تهدید یا اخطار)
تیتر استنباطی: بیانیه شدیداللحن وزیر امور خارجه به امارات
این نوع استنباط ها را که برداشت ما از خبر می باشد،تیترهای استنباطی گویند.
چون کلمه شدیداللحن در بیانیه بکار برده نمی شود ولی لحن بیانیه حاوی آن است، پس می توان این تیتر را بکار برد.
تیترهای استنباطی سهل و ممتنع می باشد،چرا که در حین آسان به نظر رسیدن سخت هستند.
تیتر: وزیر خارجه سیاست ایران بحران منطقه را تشریح کرد.
وزیر خارجه سیاست ایران بحران منطقه را تبیین کرد.
وزیر خارجه سیاست ایران بحران منطقه را تایید کرد.
وزیر خارجه سیاست ایران درباره بحران منطقه توضیح داد.
در این نوع تیتر می توان جمله مستقلی نیز ساخت. ساخت جمله مستقل در تیترهای استنباطی به هوش و تسلط خبرنگار برمی گردد.
نکته: دو فعل می تواند در تیتر آورده شود.
تیتر دو فعل: ایران نمی تواند با آمریکا مقابله کند.
تیترهای چکشی:
این نوع تیتر با هدف تهییج خواننده از دهه چهل وارد مطبوعات ایران شده است.
معمولا درشت نمایی یک کلمه جذب کننده به همراه یک جمله و یک عکس در این تیتر به کار می رود.
تیتر: یخبندان در فرانسه بیداد می کند
تیتر: کودتا عارف در بغداد به تخت نشست
تیتر اقناعی: این تیترها معمولا با هدف جهت دهی افکار عمومی، تبلیغ غیر مستقیم و القای یک پیام به کار می روند.
در این نوع تیتر بار عاطفی ویژه کلمات در جلب توجه خواننده نقش مهمی دارد.
مثلاً( توافق ، موافقت و سازش) یا( نظام، سیستم و رژیم ) یا( مرگ، درگذشت، وفات، رحلت و هلاکت)
تیتر عادی: عراق با پیشنهاد آمریکا برای مذاکره درباره کویت موافقت کرد
تیتر اقناعی: توافق عراق و آمریکا برای مذاکره در ژنو
دو تیتری:
دو تیتره: در خواست جهانی برای کمک به مردم عراق
بغداد همچنان زیر آتش است
در این تیترها، حروف زیر هم و هم اندازه باید باشد، این نوع تیتر از خبرهای چند موضوعی و تلفیقی بدست می آید و لذا، دو موضوع تیتر می شود.
از نظر ساختاری در سطر اول باید حالت مصدری در تیتر باشد و بدون فعل بیاید و سطر دوم باید با فعل ختم شود، حالت اول و دوم نمی تواند جایگزین یکدیگر شوند.
دو تیتره: پیشنهاد ایران برای تشکیل کنفرانس اسلامی
جبهه دوم علیه عراق از ترکیه گشوده شد
در این حالت ارتباط معنایی این دو تیتر از یکدیگر دور شده و اگر چه می تواند موجب ایجاد کنجکاوی در خواننده شود، باید در لید خبری توضیح لازم نوشته شود تا در صورت دور افتادگی دو تیتر مخاطب وادار به دنبال کردن خبر شود.
دو تیتره در مطبوعات کاربرد دارد و اگر چه در خبرگزاری وجود ندارد ولی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
برای نخستین بار دوتیتری ها در جریان جنگ متحدین با عراق موسوم به«جنگ نفت» در روزنامه ابرار توسط حسین قندی مورد استفاده قرار گرفت.
استثنائات:
برخی قواعد ذکر شده برای تیتر را می توان در برخی حالات رعایت نکرد:
1- تکرار کلمات در تیتر
مثال استثناء:
تیتر ـ ایران گریست، خون گریست
این تکرار در تیتر جزء استثنائات قرار می گیرد،چرا که هم خبر دارد و هم ضرب آهنگ.
تیتر ـ در گزارش گل مریم، گل سوسن، گل یاس
دل خوش سیری چند
این نوع تکرار به تیتر لطمه نمی زند.
2ـ فعل منفی در تیتر: تیتر نباید با فعل منفی پایان بگیرد، مگر این که خبری داشته باشد.
مثال: شلیک 5 گلوله
آرامش رییس جمهوری را برهم نزد
3- تیتر سوالی:
الف- دو تیتره سوالی: ترور نخست وزیر اسراییل
«ایعال امیر» کیست؟
ب ـ یک تیتر سوالی: ارتش الجزایر کودتا می کند؟
گاهی می توان از تیتر سوالی استفاده کرد ولی باید نوعی خبر در آن وجود داشته باشد.
منبع: سایت www.pamanews.ir
خبر یک رویداد را می توان به صورت های مختلف از جمله سبک هرم وارونه، سبک تاریخی، سبک تاریخی همراه با لید تنظیم کرد.
سبک هرم وارونه
در این نوع سبک چکیده و مهمترین قسمت مطالب در ابتدای خبر میآید و توضیحات اضافه و اخبار کمارزشتر در قسمتهای بعدی و پایانی خبر قرار میگیرد. در این سبک لید مهمترین قسمت خبر است.
تحقیقات موجود در روزنامهنگاری نشان میدهد که هرچه مطالب طولانیتر باشد تعداد خوانندگان کمتر هستند به عبارت بهتر تعداد خوانندگان خبر با تعداد پاراگرافها رابطه معکوس دارد.
این سبک مزایایی دارد از جمله اینکه اصل خبر در ابتدای خبر میآید و در وقت مخاطب صرفهجویی میشود. خواننده را اغلب به خواندن خبر تا انتها ترغیب میکند در صفحه بندی روزنامه از لحاظ تیترزنی و تنظیم صفحه کار را آسان میسازد.
و از معایب این سبک میتوان به میزان تأثیر نظر نویسنده خبر روی آن نام برد.
سبک تاریخی
در واقع این نوع سبک خبر را بدون دستکاری و همان طور که اتفاق افتاده به آگاهی مخاطب میرساند و هر خبر با هر ارزشی در جای خود بیان میشود.
اگرچه این سبک گاهی برای مخاطبان خسته کننده است اما در این شیوه ضمن اینکه همیشه خبر به طور کامل بیان میشود، شرایط برای اعمال نظر خبرنگار مهیا نمیشود.
این نوع نگارش صفحهبندی را به دلیل طولانی بودن دچار مشکل میکند، زمان بیشتری برای درک مفهوم اصلی نیاز دارد و گاهی خواننده را دچار خستگی و بیحوصلگی میکند.
سبک تاریخی همراه با لید
این سبک تلفیقی از 2 سبک ذکر شده است. در واقع خبری است که در آن لید وجود دارد مهمترین قسمت خبر در لید ذکر میشود اشتیاق و عجله خواننده را برای خواندن خبر بر می انگیزد و در ادامه و متن خبر به سبک تاریخی، سابقه و تاریخچه خبر را متذکر شده و به ترتیب وقوع، رویدادها را بیان میکند، این سبک در زمان اندک اصل خبر را به اطلاع مخاطب رسانده و برای علاقهمندان شرح کامل رویداد را بازگو میکند.
منبع: سایت www.pamanews.ir
اگر ارزش های خبری به اخبار قدر و منزلت و اهمیت میدهند عناصر خبری(News Elements) آنها را به نمایش میگذارند.
عناصرخبری در مجموع از شش عنصر تشکیل میشوند که در ادبیات روزنامه نگاری برای آنکه کاملا"به خاطر سپرده شوند، آنها را به صورت 5W+H نمایش میدهند پنج W در این فرمول عبارتند از what، who،where ، when و H .why هم حرف اول How است.
عناصر خبری در واقع شش پرسش هستند که اسکلت و استخوانبندی خبر را میسازند. به دیگر سخن، جوابهای این شش پرسش چیزی نیست جز موادی که برای ساختن یک خبر به آنها احتیاج داریم. بدیهی است که هر خبری که جواب یکی از این پرسشها را ندارد، خبر کاملی نیست و نقص دارد.
پس اجازه بدهید ابتدا با هم مروری در این شش پرسش داشته باشیم. تعمق در این پرسشها به ما کمک میکند تا تصویر جامعتری از یک رویداد در قالب خبر ارایه کنیم. علاوه براین، هر چقدر بهتر با کارکرد عناصر خبری آشنا شویم، شروع بهتری در خبرنویسی خواهیم داشت، بحثی که در انتها دوباره به آن خواهم پرداخت.
What یا چه؟ در واقع پرسش است که دنبال این میگردد تا ببیند چه چیزی رخ داده است و به عبارت بهتر عمدتاً بر ماهیت رویدادی که قرار است به خبر تبدیل شود، متمرکز است. این عنصر یکی از مهمترین عناصر خبری است و غالبا" جواب آن همیشه جمله یا جملات ابتدایی خبر را میسازد.
Who یا چه کسی یا چه نهادی؟ این پرسش دنبال آن است تا به خالق یا خالقان رویداد دست یابد و ببیند چه کسانی باعث اتفاق مورد نظر شدهاند. به عبارت دیگر، هر وقت خبری تهیه میکنیم باید عوامل درگیر در آن را دقیقا" معرفی کنیم، اطلاعاتی مثل نام، نام خانوادگی، سن، شغل، موقعیت و ... از این جمله است.
Where یا کجا؟ پرسش است که پاسخ آن از محل وقوع رویداد خبر میدهد. هر رویدادی بالاخره در یک یا چند مکان رخ میدهد که باید آن را به اطلاع مخاطب رساند. نمیتوان خبری را داد و محل وقوع آن را اعلام نکرد. مخاطب به خصوص اگر رویداد در اطراف محل زندگی او رخ داده باشد، توجه بیشتری به آن خواهد کرد(ارزش خبری مجاورت که قبلا" راجع به آن بحث کردیم). اگر محل رویداد گمنام است باید اطلاعات بیشتری که به دست میآوریم، آن را برای مخاطبان شناختهتر کنیم.
When کی، چه وقت چه هنگام؟ این هم یکی از عناصر خبری است که حتما" باید جواب آن را به دست آوریم. همان گونه که رویدادها از مختصات و موقعیت مکانی برخوردارند، از موقعیت و مختصات زمانی هم برخوردار میباشند و به دیگر سخن، هر رویدادی دارای مختصات مکانی و زمانی است که هنگام تبدیل شدن به خبر باید آنها را به همراه داشته باشد و علیالقاعده هر چه رویداد از نظر زمانی تازهتر باشد، با ارزشتر است(ارزش خبری تازگی). به طور کلی شما نمیتوانید رویدادی را بدون اعلام زمان وقوع آن به مخاطبان ارایه کنید.
Why یا چرا؟ این عنصر که از جنبه تحلیلی برای خبر اهمیت دارد. علت وقوع رویداد را به مخاطب اعلام میکند.یادمان باشد که جواب«چرا» را خود ما نمیدهیم و همیشه باید جواب آن را از کارشناسان مربوطه دریافت کنیم. اینکه یک سمینار چرا به تعویق افتاده است را مسئولان آن سمینار باید پاسخ بدهند و نه ما با حدس و گمان جواب بدهیم. باید مراقب باشیم که اگر خودمان پاسخ چراها را بدهیم خبر(News) را با نظر(Views) مخلوط کردهایم و این کار نه تنها پذیرفتنی نیست، بلکه ممکن است به خاطر پاسخ غلط ما را با مشکل هم مواجه کند.
How یا چطور(چگونه)؟ این عنصر از جنبه تشریحی و توصیفی برای خبر اهمیت دارد و مخاطبان را از نحوه و مکانیزم وقوع رویداد مطلع میسازد. این عنصر خبری برای روزنامهنگاران عضو سرویسهای حوادث در روزنامهها یک عنصر جذاب است، چون آنها میتوانند با اتکا به این عنصر دست به فضاسازی برای عرضه خبر بزنند.
همین جا باید متذکر شوم که عناصر خبری ضمن این که خبر را به نمایش در میآورند میتوانند ارایه منطقی و روان بودن یک خبر را هم تضمین کنند. این یک مسأله بسیار مهم است که ما کدام عنصر را در آغاز خبر بیاوریم و کدام را به بخشهای پایینتر خبر منتقل کنیم. پس با بحث درباره سبکهای خبرنویسی دوباره به این نکته که چگونه یک خبر را آغاز کنیم خواهیم پرداخت.
منبع: سایت www.pamanews.ir
معیارهایی که به کمک آن می توان وقایع را ارزشیابی کرد و به تنهایی یا گاه با ترکیب با یکدیگر، یک رویداد را پدید آورد و در ماهیت خود رویداد وجود دارند ارزش های خبری نامیده می شوند.
هر روز صدها و شاید هزاران رویداد کوچک و بزرگ در گوشه و کنار جهان اتفاق می افتد اما امکان تهیه گزارش از تمام آنها وجود ندارد و تعداد زیادی از وقایع نیز ارزش خبری لازم را برای گزارش و انتقال آنها به مخاطبین ندارند.
اهمیت ارزش های خبری در این است که می تواند هم خبرنگار را در شناخت و فهم خبر کمک کند، هم در تنظیم خبر او را یاری دهد و هم می تواند به عنوان معیارهایی برای مقایسه، ارزش گذاری و گزینش رویدادهای روز مورد بهره برداری قرار گیرد.
اما ارزش های خبری کدامند...
تازگی: دانستن اینکه رویداد در چه وقت به وقوع پیوسته است در جهان رقابتهای خبری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. می گویند: «روزنامه مثل نوزادی است که در همان روز تولد جان می سپارد» بنابراین روزنامه ای از لحاظ خبری موفق تر است که حاوی اخبار تازه تر و به عبارت بهتر حاوی اخبار به هنگام باشد اگر خبر دیروز را امروز چاپ کنیم، تازگی خود را از دست داده است و خواننده رغبتی به خواندن آن نشان نمی دهد، پس هر اندازه که فاصله وقوع رویداد و درج آن به عنوان خبر، نزدیکتر باشد، خبر تر و تازه تر خواهد بود. برای آنکه مخاطب به سرعت نیاز خبر ی خود را برطرف کند، باید به سرعت هر چه تمامتر به او خبر داده شود تا ضمن اینکه نیاز خبریش را برطرف می کنیم، مانع رفتن او به طرف سایر منابع خبری شویم.
دربرگیری: رویداد وقتی دارای ارزش دربرگیری است که بر روی تعداد زیادی از افراد جامعه در زمان حال یا آینده تاثیر داشته باشد. دربرگیری یک رویداد ممکن است باعث نفع یا ضرر(مادی یا معنوی) افراد جامعه شود و تاثیری مستقیم یا غیرمستیم بر روی مردم بگذارد. مانند: «قند و شکر در سراسرکشور جیره بندی شد.»
مجاورت: مخاطبان رسانه ها ترجیح می دهند که ابتدا از خبرهای مربوط به محله، شهر، کشور و کشورهای همجوار خود اطلاعات کسب کنند. مجاورت به لحاظ ارزش خبری در دو شکل مورد گزینش قرار می گیرد: جغرافیایی و معنوی، مجاورت جغرافیایی مثل شهر، کشور و منطقه مجاور؛ و مجاورت معنوی مثل مشابهت های فرهنگی، عقیدتی، قومی، اجتماعی و مانند های آنها.
بزرگی(فراوانی تعداد و مقدار): این ارزش خبری به آمار ارقام مربوط است. ارقام ممکن است تعداد نفرات یا میزان خسارتهای جانی ومالی باشد. هرچه تعداد و یا مقدار بزرگتر باشد. اهمیت این ارزش خبری بیشتر است. اگر در یک حادثه رانندگی 50 نفر کشته شوند، ارزش خبری آن قابل مقایسه با حادثه ای که دو نفرگشته داشته باشد، نیست. باید توجه داشت که اهمیت ارقام، نسبی است و بستگی به موضوع رویداد دارد.
شهرت: اشخاص حقیقی یا حقوقی که به خاطر فعالیتهایشان درجامعه شناخته شده باشند دارای این ارزش خبری می باشند. شهرت ممکن است بار معنایی منفی یا مثبت داشته باشد. افراد یا نهادهای جامعه از شهرت یکسان برخودار نیستند. و به همین دلیل ارزش خبری یکسان ندارند. شخصیتهای مذهبی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی یا سازمانها و ادارات خصوصی و دولتی که به خاطر کارها یا خدماتشان درگذشته میان مردم شناخته شده باشند. دارای این ارزش خبری می باشند. مرگ یک فرد با مرگ یک فرد مشهور ارزش خبری یکسانی ندارد.
عجیب و استثنا: رویداد در این حالت، غیرعادی، استثنایی، عجیب و یا نادرست است. در بعضی از موارد، این رویدادها برخلاف پیش بینی یا انتظار اتفاق افتاده است. سرقت یا قتل یک رویداد غیرعادی است. ولی عجیب نیست. ممکن است نحوه سرقت عجیب باشد. اختراعات و اکتشافات را نیز می توان به عنوان نمونه هایی از این گونه رویدادها دانست.
برخورد(اختلاف، درگیری): این گونه رویدادها، برخورد(اختلاف و یا درگیری) میان افراد، گروه ها، ملت ها، حیوانات با یکدیگر یا طبیعت است. برخورد ممکن است به صورت جسمی(فیزیکی) یا فکری(ایئولوژکی) باشد. اخبار سرقت، قتل، تصادف، سیل، زلزله، جنگ، اعتصاب، سوء استفاده های مالی و جدال های سیاسی و غیره همه نمونه هایی از رویدادهایی است که عامل برخورد، اختلاف و یا درگیری درآنها نهفته است.
منبع: سایت www.pamanews.ir
پرسشی کوتاه که پاسخ جویی برای آن بخش وسیعی از ادبیات روزنامه نگاری را شکل داده است. برای اجتناب از حاشیه روی، ابتدا به بررسی تعاریف موجود در مورد خبر می پردازیم، تعاریف و گزاره هایی که حاصل تکاپو و تلاش فراوان روزنامه نگاران و پژوهشگران در جهت معنا بخشی به قلمرو مفهومی خبر است:
خبر، گزارش واقعیت هاست، اما هر واقعیتی را نمی توان خبر نامید.
در این تعریف به این دلیل نمی توان هر واقعیتی را خبر نامید که فلان واقعیت مثلا بر همگان روشن است، نو نیست و چون کهنه است، قابل طرح نیست و وقتی واقعیت تازه نیست، نمی تواند جنبه خبری داشته باشد.
خبر، پیامی است که احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.
خیلی از خبرها به چاپ می رسند، اما روز بعد یا مدتی بعد تکذیب می شوند. بنابر این تعریف فوق نیز فقط بخشی از مفهوم خبر را در بر می گیرد، اما در عین حال باید افزود که برخلاف تعریف پیشین، که خبر را گزارش می خواند، در این تعریف، خبر پیام نامیده می شود.
خبر، الزاما گزارش رویداد جاری(تازه) نیست.
چرا؟ زیرا ممکن است که جنبه های تازه ای از یک رویداد کهنه و قدیمی و به عبارت دیگر زوایای جدیدی از آنچه را که قبلا رخ داده است، آشکار کند و بنابراین به یک موضوع قدیمی، یک وجه تازه خبری بدهد.
رویدادی است که قرار است اتفاق بیفتد.
خبر هایی نظیر اینکه «فردا برف خواهد بارید»، «کنکور سراسری هفته آینده برگزار می شود» و یا «سمینار مطبوعات بهار آینده تشکیل می شود»، از جمله خبر هایی هستند که مشمول تعریف فوق قرار می گیرند.
طبعا می توان راجع به این تعریفها و تعاریفی که پس از این ارائه خواهند شد، این نکته را اضافه کرد که واقعه ای که الزاما برای یک نفر تلقی می شود، ممکن است برای دیگران کاملا بی اهمیت باشد و اصلا خبر تلقی نشود.
اگر یک نفر سگی را گاز بگیرد، خبر است، ولی به عکس اگر سگی، فردی را گاز بگیرد، خبر نیست.
ابن تعریف از جمله تعاریف کلاسیک، که در تبیین مفهوم خبر به کار گرفته می شوند، به حساب می آید.
اطلاعات مربوط به آنچه رخ داده است، خبر نامیده می شود.
«اخبار اقتصادی در صفحات وسط مجله درج شده اند»، «بازارهای مالی با شنیدن اخبار کاهش قیمت ارز دچار شوک شدند».
این دو اطلاع، هردو حکم همان اطلاعاتی را دارند که در تعریف، خبر، نام گرفته است. بر اساس این تعریف، خبر اطلاع است.
خبر، مجموعه ای از لغات و عبارات است که وقوع یا انجام کاری را اطلاع دهد.
این تعریف اگر چه بر کارکرد اطلاع رسان خبر متمرکز است، اما آن را مجموعه ای از لغات و عبارات می داند.
خبر، گزارش یک رویداد است، آنچه یک گزارشگر می نویسد، خبر نامیده می شود.
از این تعریف نکته استنباط می شود که خبر(news) با اتفاق یا رویداد(event)فرق دارد.ممکن است که آنچه گزارش می شود، عینا مانند واقعه ای که رخ داده است،نباشد و فقط جنبه هایی از آن رویداد را منعکس کند. در این تعریف کوشش می شود تا این نکته روشن گردد که میان حقیقت رویداد و واقعیت خبر تفاوت وجود دارد و در حقیقت نگرش شخصی خبرنگار و سازمان خبری و سایر عوامل موثر که در فصول بعد به آنها اشاره خواهد شد_ بر تغییر رویداد مخابره شده، تاثیر گذار هستند.
خبر شامل هر اندیشه و عمل واقعی است که بر عده کثیری از خوانندگان جالب است.
این تعریف"چیستی" خبر را اندیشه و عمل واقعی قلمداد می کند.حال آنکه به وسیله مفاهیمی که تاکنون ارائه شده اند به چیستی هایی نظیر: گزارش واقعیت، پیام، رویداد، اطلاعات رویداد، مجموعه لغات و عبارات و گزارش یک رویداد رسیده بودیم.
افزون بر آنچه گفته شد، تعاریف ناگفته دیگری در مورد خبر باقی مانده است:
خبر، هر موضوع جاری روز است که به علت جالب بودن و طرف توجه قرار گرفتن آن از جانب خوانندگان، در مطبوعات منتشر می شود.
در این تعریف خبر عمدتا از وجه موضوع جاری قابل درج در رسانه های نوشتاری نگریسته می شود، زیرا که در آن بر اینکه طرف توجه خواننده باشد تاکید می شود و مثلا توجهی به شنیدنی بودن خبر و یا دیداری بودن آن ندارد.
خبر، نقل واقعی و عینی حوادث جاری مهم است که در روزنامه چاپ می شود و مورد توجه خوانندگان قرار می گیرد.
اگر از عبارت نقل واقعی و عینی و صفت مهم صرف نظر کنیم، این تعریف تا حدود زیادی به تعریف پیش شباهت دارد.
گزارش مناسب، خلاصه و دقیق یک رویداد است، نه خود رویداد.
تفاوت این تعریف با تعاریف پیشین، مناسب، خلاصه و دقیق توصیف کردن گزارش است. در غیر اینصورت، بر همان ممیزه پیشین که خبر خود رویداد نیست تاکید می ورزد.
خبر، نخستین گزارشی از یک حادثه با معناست، ضمن آنکه این حادثه با معناست که مورد توجه عامه قرار می گیرد.
"چیستی" این تعریف حادثه با معناست، ضمن آنکه این حادثه با معنا هنگامی خبر است که نخستین گزارش از آن به مردم داده شود.
اشکال این تعریف در این که به پیگیری خبر و پیامدهای خبر بی توجه است.افزون بر این، نمی شود به درستی مفهوم با معنا را تشریح کرد و معیار های ارزیابی آن را شناخت.
خبر، انتشار منظم جریان وقایع و آگاهی ها و دانش های انسانی و نقل عقاید و افکار عمومی است.
در این تعریف، جنس خبر را وقایع، آگاهی ها، دانش های انسانی، عقاید و افکار عمومی تشکیل می دهند و شرط آن نیز انتشار منظم است.
خبر،نقل ساده و خالص وقایع جاری است.
خبر، اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل غقاید و افکار عمومی است.
مضامین این دو گزاره کما بیش در تعاریف پیشین بیان شده اند و تکرار،ضرورتی ندارد.
اکنون بد نیست به چند تعریف جالب دیگر از خبر اشاره کنیم.
یکی از این تعریف ها را هارولداوانس سر دبیر پیشین ساندی تایمز و تایمز لندن ارائه کرده و به نام خود وی در فرهنگهای پژوهشهای رسانه ای به چاپ رسیده است و آن این است که: خبر مردم است.
یکی دیگر از تعاریف معروف مربوط به خبر متعلق به یکی از بارونهای مطبوعاتی انگلیس یعنی لرد نورث کلیف است، که صاحب چندین رسانه در انگلیس بود و از غولهای رسانه ای عصر خود به حساب می آمد، در جریان کار حرفه ای به چنین تعریفی از خبر رسید:
خبر، چیزی است که یکی می خواهد آن را در جایی سرکوب کند و آنچه می ماند، آگهی است.
از نظر کلیف، خبر باید تاثیر گذار باشد و نه خنثی و نه در عین بخاطر پول درج نشده باشد.
و اما تعریفی دیگری که تقریبا از سوی اکثر روزنامه نگاران پذیرفتنی است، متعلق به ویلیام گیبر است.او که از زاویه جامعه شناسی تولید خبر به تعریف خبر می پردازد، در سال 1964 این تعریف را ارائه داده است:
خبر،چیزی است که روزنامه نگاران آن را می سازند.
چنانکه ملاحظه می شود خبر، در تعریف گیبر "ساختنی "است.
و این مبحث "ساختنی بودن خبر "در فصل جامعه شناسی تولید خبر مطرح خواهد شد.
خبر نتیجه شیوه هایی است که روزنامه نگاران آنها را به کار می گیرند.
این تعریف نیز، که از آن مارک فیشمن است از نگاه جامعه سناسانه به تولید خبر، حاصل آمده است.
خبر، ماده اولیه روزنامه است.
این هم تعریف دیگری از خبر است که غالبا در متون آموزشی دوره های مقدماتی روزنامه نگاری به چشم می خورد.
خبر محصول جهانی سیاسی و اجتماعی یی است که آن را گزارش می کند.
دیدگاه تعریف غمیق فوق، که متعلق به گروه رسانه ای گلاسگو است و در فصل چهاردهم به آن می پردازیم، مبتنی بر این است که خبر یک روش و رویه است ؛از این دیدگاه، خبر، جهان را منعکس نمی کند.بلکه به جهان شکل می دهد، خبر به طرزی اجتماعی ساخته می شود و نه تنها به انعکاس بیطرفانه واقعیت اجتماعی و حقایق تجربی نمی پردازد، بلکه در ساخت اجتماعی واقعیت مداخله می کند.
برگرفته از کتاب خبر نوشته دکتر یونس شکرخواه، سایت www.pamanews.ir