خبرگزاری پانا استان اردبیل
خبرگزاری پانا استان اردبیل

خبرگزاری پانا استان اردبیل

دانلود جزوه آموزش خبرنگاری

با سلام و احترام

برای دریافت جزوه‌ی آموزشی خبرنویسی بر روی لینک زیر کلیک نمائید.

دانلود جزوه آشنایی با خبرنویسی

برای دانلود جزوه آشنایی با خبرنویسی ویژه اعضای پانا و تشکیلات دانش‌آموزی پیشتازان و فرزانگان بر روی لینک زیر کلیک کنید.

دانلود جزوه آموزش خبرنگاری

با سلام

برای دانلود جزوه آموزش خبرنگاری اینجا را کلیک کنید.

دانلود جزوه آشنایی با عکاسی

برای دانلود جزوه آموزشی آشنایی با عکاسی بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

جزوه آموزش عکاسی

دانلود جزوه اصول خبرنگاری

 

برای دانلود جزوه اصول خبرنگاری اینجا را کلیک کنید

خبرنگار ورزشی کیست؟

خبرنگار ورزشی کیست؟ 

ورزش از موضوعات پرجاذبه و مورد علاقه بسیاری از مردم و بویژه نسل جوان است. علاقه به ورزش به ورزشی نویسی و روزنامه‌نگاری ورزشی نیز سرایت کرده است. طی سال‌های اخیر جوانان زیادی به این وادی قدم گذاشته‌اند. بدون آن که آموزش کافی دیده و یا از شناخت و دانش عمیق و دقیقی در این عرصه برخوردار باشند. در مجموعه گفتارهایی که از نظرتان خواهد گذشت شما را با الزامات،‌ مقتضیات، دانش‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌هایی که برای یک خبرنگار ورزشی آشنا می‌نمائیم.

مهمترین ویژگی یک خبرنگار ورزشی قدرت بیان روان، ساده و صمیمی اوست. نگاهی که ما به خبرنگار ورزشی داریم مشابه نگاهی است که به مخاطب ورزشی داریم. وقتی که ورزش می‌کنید احساسی از نشاط و طراوت به شما دست می‌دهد. قاعدتاً شنیدن خبرهای ورزشی هم باید چنین حسی را در شما ایجاد کند. مخاطبان اخبار ورزشی عمدتاً قشر جوان جامعه هستند، ولی عمومیت هم دارد به‌طور مثال در بحث‌های تیم ملی فوتبال قشرهای مختلفی از جامعه درگیر هستند. بنابراین چون ورزش موضوع پیچیده‌ای نیست یک اصل در کار خبرنگاری ورزشی ساده‌گویی و مفهوم بودن مطالب،‌ صمیمیت،‌ سرزندگی و استفاده از اطلاعات و اصطلاحات رایج در ورزش است که در محاورات روزمره به‌کار می‌بریم.

یک سری مختصات خبرنگار ورزشی با بقیه خبرنگارها یکسان است مثل آموزش. بحث آموزش در این حرفه خیلی مهم است به عنوان مثال دانستن روش‌های خبرنویسی، اصول و فنون مصاحبه، گزارش‌نویسی و مبانی آکادمیک این رشته برای یک خبرنگار ورزشی مهم است و دراین زمینه او جدا از بقیه خبرنگاران نیست.

اما در شاخه تخصصی این انتظار از یک خبرنگار هست که موضوع را خوب بشناسد، خبرنگاری ورزشی یا خبرنگار علمی از این نظر تفاوت نمی‌کنند و هر کدام در حوزه خود باید مهارت‌های لازم را داشته باشند.

به نظر باید کسانی دنبال خبرنگاری در حوزه‌های تخصصی بروند که انگیزه این کار را داشته باشند. اگر صرفاً دنبال یک شغل هستید و دست بر قضا جایی هم کاری پیدا نشده و می‌خواهید خبرنگار ورزشی شوید در این کار چندان موفق نخواهید شد.

اگر می‌خواهید خبرنگار ورزشی شوید روح و علایق ورزشی باید از سنین نوجوانی در وجود شما باشد،‌ نشریات ورزشی را باید دنبال کنید و علاقمند تیم‌های ورزشی باشید. این علاقه و انگیزه شما به ورزش باعث می‌شود اگر تصمیم گرفتید یک کار رسانه‌ای تحت عنوان خبرنگار انجام بدهید در کارتان بسیار موفق‌تر باشید.

یک خبرنگار وظیفه‌اش این نیست که صرفاً خبر تهیه کند، تلقی از خبرنگار یک آدم متخصص است، یعنی کسی که توانایی این را دارد که با مربیان و بازیکنان یا مدیران ورزشی صحبت کند.

بنابراین اعتبار علمی و اطلاعاتی در حوزه موضوعی یک مساله است که باید در حوزه ورزش مورد توجه خبرنگار ورزشی قرار گیرد. یک خبرنگار ورزشی جدا از شغلش نیست، گاهی وقت‌ها توصیه می‌شود که حتی اگر روز کاری شما نیست، سری به سایت‌های ورزشی بزنید یا به ورزشگاه بروید، فضای ورزشگاه را حس کنید تا قلمتان در مورد رویدادی که می‌خواهید گزارش کنید زنده و با طراوت باشد.

آنچه گفته شد شاید مهمترین ویژگی‌هایی است که یک خبرنگار ورزشی در مرحله اول باید از آن برخوردار باشد. اما چنانچه دقیق‌تر شویم و به موضوع بر حسب رسانه‌های مختلف نگاه کنیم خبرنگاری که برای رادیو گزارش می‌کند قاعدتاً باید از یک کیفیت صدا و بیان بهتری برخوردار باشد. رادیو نیاز به تصویرسازی دارد، خبرنگار ورزشی رادیو باید بتواند نقص رادیو و نداشتن تصویر را با بیان خود و ساختن تصویر با کلمات برطرف کند. در حوزه رسانه‌های مکتوب مثل روزنامه و مجله برای خبرنگار ورزشی داشتن ذوق نویسندگی خیلی کمک می‌کند.

متاسفانه در حال حاضر یک سری از خبرنگارهای ورزشی داخلی دامنه لغات محدودی دارند، درگیر 60،50 کلمه هستند و در تمام گزارش‌های آنها این نقص دیده می‌شود این مشکل ناشی از ضعف مطالعه، پیگیر نبودن، و نداشتن سبک است. در حوزه تلویزیون بخش مهمی از جاذبه‌های تصویر شاید مشکلات خبرنگار ورزشی را رفع کند ولی واقعیت این است که زبان تصویر و نوشتن برای تصویر هم یک تخصص ویژه است که نیازمند گذراندن دوره‌های مختلف است.

مجموعه گفتارهایی از مازیار ناظمی‌

به نقل از روزنامه همشهری

قواعد نوشتن برای تلویزیون

نوشتن برای تلویزیون با نوشتن در دیگر رسانه‌ها متفاوت است و این به تفاوت‌ها‌ی ذاتی تلویزیون باز می‌گردد. در این جعبه جادو، مخاطب هم می‌بیند و هم می‌شنود و این گرچه به نظر کار را ساده می‌کند، اما در عین حال، ظرافت‌هایی را برای پخش تلویزیونی باعث شده است.

از جمله تفاوت‌ها‌ این است که در رسانه‌های چاپی مخاطب می‌تواند مطلبی را دوباره بخواند، می‌تواند پس از مکث و درنگی به خواندن ادامه دهد. اما این در پخش تلویزیونی ممکن نیست. گزارشگر یا گوینده خبر را بی‌درنگ و پیوسته، برای یک‌بار می‌خواند و عبور می‌کند. از این رو، یکی از خصوصیات پخش تلویزیونی، این است که مخاطب باید هر شات(shot) را ببیند، بفهمد و خبر را دنبال کند. در پخش تلویزیونی این امکان برای مخاطب نیست که خبر یا تصویر مبهم را دوباره مرور کند و یا برای تامل درباره آن، خبر را نگه دارد. این قبیل خصوصیات و تفاوت‌ها‌ باعث شده است تا در تنظیم پیام‌های خبری برای پخش تلویزیونی تفاوت‌هایی وجود داشته باشد. به برخی از این تفاوت‌ها‌ تحت عنوان«قواعد قابل فهم و درک کردن خبر تلویزیونی» اشاره می‌شود.

طول جمله: با توجه به تفاوت اساسی که به آن اشاره شد، طول جمله در خبر تلویزیونی باید کوتاه باشد. جملات بلند همراه با صناعت ادبی برای خبر تلویزیونی نامناسب است. جملات باید کوتاه نوشته شوند تا در فرایند خوانش، مکث‌هایی برای تنفس در نظر گرفته شوند.

یک ایده برای هر جمله: مردم نمی‌توانند اطلاعات زیادی را در یک جمله دریافت کنند. هر جمله در خبرنگاری تلویزیونی نباید بیش از یک ایده و مفهوم را در بر داشته باشد. اگر جمله‌ای دارای بیش از یک نکته کلیدی باشد، مخاطب برای درک سریع آن دچار مشکل می‌شود. پس مساله فقط کوتاهی جمله نیست. باید به این نکته هم توجه داشت که اطلاعات را باید در جملات مجزا تفکیک کرد: هر جمله، یک نکته.

صدا: خبرنگاری رادیو تلویزیونی کسب و کار «صدا» است. پس باید در این مهم تامل کنیم. این بعد از خبرنگاری اصلاً در رسانه چاپی وجود ندارد. وقتی ما چیزی را بیان می‌کنیم، صدای سیلابس‌ها و کلمات هم به انتقال معنی کمک می‌کنند. اهمیت مساله وقتی روشن می‌شود که بدانیم هر حرفی و سیلابسی صوتی دارد و در هر صوتی حسی نهفته است. خبرنگار رادیو تلویزیونی باید حس صدای سیلابس‌ها را بشناسد و اهمیت آن‌را در انتقال معنی پیام خود در نظر داشته باشد. مثلاً وقتی می‌خواهد پیام سختی را منتقل کند باید کلماتی انتخاب کند تا از سیلابس‌هایی با اصوات سخت استفاده شود. مثالی که در زبان انگلیسی به کار برده می‌شود این است که کلمه «Kill» (به معنی کشتن) را وقتی با تاکید بر صدای سخت حرف «K» می‌خوانیم، در واقع بر پیام نهفته در معنی لغت کشتن تاکید می‌کنیم. بعضی حروف صدای نرمی دارند مثل حرف «h» این مباحث در شعر بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و در نقدهای ادبی مبسوط مورد توجه است. تامل در این ظرفیت‌های زبان شناختی می‌تواند بابی در مطالعات خبرنگاری در کشورمان باشد.

انتخاب کلمات: در مورد اهمیت انتخاب کلمات همین بس که خوب نوشتن همه‌اش بستگی دارد به این‌که چه کلماتی را انتخاب می‌کنیم و چطور کنار هم می‌گذاریم. از آنجا که در چهارچوب حرفه خبرنگاری از نوشتن سخن می‌گوییم، اولین قاعده در انتخاب کلمات، صحت و دقت کلمه است. کلمه باید کاملاً درست باشد و نه حتی تقریباً درست. دومین قاعده این است که کلمه باید متناسب با متن باشد. کلمه باید با حال و هوای متن تناسب داشته باشد و فهمش برای مخاطب آن موضوع راحت باشد. چون همان‌طور که گفتیم مخاطب تلویزیونی یک‌بار متن را می‌شنود.

غیر رسمی: اگرچه نوشتن برای پخش تلویزیونی نباید درست مثل حرف زدن باشد اما به آن نزدیک است. زبان محاوره، غیر رسمی و روان است و خیلی از نظر گرامری قید و بند ندارد. نوشتن برای پخش تلویزیونی مثل زبان محاوره‌ای، رها و راحت و بی قید نیست و از آن سو با زبان نوشتاری هم تفاوت دارد. چیزی میان این دو است. در واقع، نه دقیقاً آن‌طور که معمولاً حرف می‌زنیم، بلکه آنچنان که دوست داشتیم حرف بزنیم، فقط وقتی که کمی فکر و تامل کنیم. پس در نوشتن برای تلویزیون مثل زبان محاوره راحت و رها ننویسید، با درنگ و تامل بنویسید اما در عین حال غیر رسمی و تا حدی خودمانی بنویسید. این به درک راحت‌تر مخاطب تلویزیون کمک می‌کند.

لید: جمله آغازگر خبر که مهمترین جمله خبر است. اما در خبرنگاری پخش، لید دقیقاً همان لید در روزنامه نیست و همان هدف را هم ندارد. در حقیقت، لید در پخش خیلی شبیه، یا بهتر است بگوییم موازی است با سرخط خبرها(headlines) در روزنامه. تنها کار لید در خبرنگاری پخش تلویزیونی این است که توجه مخاطب را جلب کند. در روزنامه، علاوه بر این، یک وظیفه دیگر را هم دارد که خواننده را به متن خبر هدایت کند. لید ممکن است اطلاعاتی هم درباره خبر بدهد اما در خبرنگاری پخش این هدف اصلی نیست. مهمترین کار لید جلب توجه مخاطب تعریف می‌شود. لید تلویزیونی باید کوتاه، قوی و جالب باشد.    

روایت تاریخی خبر: سبک تاریخی هم گفتنش راحت‌تر است و هم فهمیدنش. شاید دلیلش این باشد که یادآور سنت شفاهی خبرگویی است. این سبک با لید آغاز می‌شود که جواب مستقیم این سوال است «راستی، اینو شنیدی؟» و بعد رویداد یا ماجرا از اول تا آخر گفته می‌شود. جزئیات را هم بهتر می‌شود با این شیوه گفت. فهمش هم برای مخاطب راحت‌تر است.

سخت خبرها با یک لید قوی و جذاب آغاز می‌شوند و بعد ماجرا با یک سیر منطقی و تا آنجا که ممکن است خطی تعریف می‌شود. اما این مساله برای فیچرها(آینده Features) متفاوت است، چون دشوار است که جنبه‌های جذاب این‌گونه خبرها را در آن قالب خطی و تاریخی به نحو شایسته بتوان ارائه کرد. قواعدی که به اهم آنها اشاره شد باعث می‌شوند مخاطب خبر تلویزیونی را بهتر و راحت‌تر درک کند.

منبع: این مقاله تلخیصی از فصل چهارم کتاب خبرنگاری همگرا:

- Quinn, Stephen; Flilak, Vincent (2005), Convrgent Journalism- An Introduction: Writing and Producing Across Media, London,  Focal Press

ترجمه و تلخیص: امید جهانشاهی- به نقل از روزنامه همشهری

عدد نویسی در خبر

اصولا نگارش اعداد در خبر از قواعد خاصی پیروی نمی کند اما شرایط خاصی برای نگارش عدد در خبر وجود دارد از این رو در عدد نویسی متن های خبری بهتر است از موارد زیر پیروی کرد.

اعداد یک تا نه به صورت حروفی نوشته شود

اعداد ده، صد، هزار، میلیون، میلیارد به صورت حروفی نوشته می شود.

اعداد11 تا 999 به صورت عددی نوشته می شود .

نکته 1: در عدد نویسی فارسی برای واحد های بزرگتر از میلیارد از واحد "هزار میلیارد" استفاده می شود.

مثال: برای نگارش عدد 1267395010002 در خبر می نویسیم: یک هزار و 267میلیارد و 395 میلیون و ده هزار و دو.

استثناء اول: اعداد زیر همیشه به صورت عددی نوشته می شوند و از قواعد مربوط به عدد نویسی پیروی نمی کنند . اعداد مربوط به شماره ماشین (888 م 3 – ایران 11)، شماره پلاک (پلاک 8)، شماره خیابان (خیابان 9)، شماره منطقه (شهرداری منطقه 3)، شماره تلفن (22264893)، طول و عرض جغرافیایی، اعداد اعشاری(12.4)، ساعت (10:30(، تاریخ (15 بهمن ماه ) و...

استثناء دوم: اعداد زیر همیشه حروفی نوشته می شوند و از قواعد مربوط به عدد نویسی پیروی نمی کنند: اعداد مربوط به شمارشی ترتیبی (یکمین، دومین، ...، بیست و پنجمین، ...، صدمین) اعداد جایگزین صفت (نوجوان سیزده ساله، کودک 2 ساله)، اعداد کسری(دو پنجم، سه چهارم).

آیین نگارش خبر

نشانه ها

پیشینه پیدایش نشانه های نقطه گذاری چندان روشن نیست. برخی پژوهندگان معتقدند که آرستیو فانس، نمایشنامه نویس پیش از میلاد یونان نخستین کسی است که در نوشته هایش، شماری از قواعد نقطه گذاری را آورده است.

در خطوط باستانی ایران نیز مانند میخی، پهلوی و اوستایی «نشانه های قراردادی خط به صورتی محدود، به کار می رفته است» همچنان که در خط های کوفی و قرآن هم به پاره ای از این نشانه گذاری ها بر می خوریم.

پیشینه نشانه های نقطه گذاری در خط کنونی فارسی به اوایل سلطنت فتحعلی شاه قاجار و به ویژه به آغاز کار چاپ و انتشار روزنامه در نیمه دوم سده 13 ه. ق باز می گردد. از این زمان به بعد، رفته رفته پای نشانه های نقطه گذاری از رهگذر ترجمه آثار غربی به ایران نیز باز شد و بعدها حسین کاشف، مولف دستور زبان فارسی با عنوان «اعجام» به قواعد نقطه گذاری اشاره کرد.

اینک مهم ترین نشانه های نقطه گذاری را مرور می کنیم.

 نقطه -  (. )

نقطه نشانه مکث کامل است که در پایان هر جمله خبری یا انشایی می آید. مهم ترین نقش نقطه، جدا کردن جمله ها از یکدیگر است. نقطه همچنین برای جدا کردن حرف های اختصاری به کار می رود، مثل ان. پی . تی

دو نقطه - (:)

علامت دو نقطه بعد  از ناقل عبارت می نشیند. مثل رئیس جمهور: تغییر در مرزهای منطقه را نمی پذیریم.

سه نقطه -  (. . . )

نشانه حذف و تعلیق واژه ها یا جمله محذوف است و معنی آن الی آخر یا غیره است. مانند: حسنک وزیر با عزمی راسخ و خاطری آزرده زن و فرزند، جاه و مقام و . . . را بدرود گفت.

در کلمه الله به جای لله  ا...

ویرگول - (،)

علامت مکث کوتاه و ایجاد فاصله بین دو بخش از جمله است. این علامت به منظور آسان ساختن درک مطلب در جمله مورد استفاده قرار می گیرد. مانند هر چیزی که به زبان آمد، به زیان آمد.

برای جدا کردن واژه یا عبارتی که وصف کننده اسم یا ضمیر است، مانند خیام، شاعر بزرگ ایرانی، بزرگ ترین رباعی سرای ایران است.

برای تمایز اعداد در جمله ها مانند: مواد 674، 675، 677، 802 قانون مدنی، ناظر بر تعهدات موکل است.

فاصله بین دو فعل در جمله، مانند «وی که پیش از این معاون استاندار . . . بوده است، گفت: . . . »

نشانه جداسازی مبتدا و خبر در جمله، مانند ایران، کشوری پهناور و اثر گذار در خاورمیانه است.

نکته: به کار بردن ویرگول، قبل از فعل جمله ها و حروف ربط، مانند «از» « به » و . . . اشتباه است؛ مگر حتما نیازی به مکث داشته باشیم و با برداشتن ویرگول، مفهوم جمله تغییر کند.

نقطه ویرگول - (؛)

نشانه مکث و درنگ طولانی میان دو جمله یا دو عبارت است که با هم پیوند دارند و در عین حال از معنا و مفهوم کامل و مستقل برخوردارند.

نقطه ویرگول برای جدا کردن بندهای طولانی نیز به کاربرد دارد.

گیومه -  «»  

این نشانه در اول و آخر جمله ای می آید که از کسی یا کتابی به صورت مستقیم نقل می شود.

مثال: رئیس جمهور گفت: «بازگشت از انرژی هسته ای غیر ممکن است. »

برای مشخص کردن یک واژه از دیگر واژه ها یا تاکید بر کلمه ای خاص یا جداسازی واژه های نامانوس، واژه های مدنظر را در نشانه نقل قول مستقیم می گذاریم. مثلا: استاندار. . . بر احیای مجدد «قومس» تاکسید کرد. یا وی با رد شایعات موجود درباره «استعفای وزیر اقتصاد» گفت. . .

پرانتز - ( )

برای واژه های مترادف یا برای منفی کردن کلمات به کار می رود و البته کاربرد چندانی در خبر ندارد. مانند اساطیر (میتولوژی) در برگیرنده باورهای بنیادین انسان ها در آغاز تاریخ تمدن هستند.

برای یادآوری نام پیشین جایی یا سمت کسی کاربرد دارد. مانند سیستان (سکستان) در شرق ایران قرار دارد.

در اشاره به سال وقوع یک حادثه یا تاریخ زاد و مرگ کسی به کار می رود. مثل کمال الدین، وحشی بافقی (متوفی در 991 ه . ق) از شاعران عهد صفوی است.

علامت پرسش- ( ؟ )

این نشانه پس از جمله های سوالی یا استفهامی به کار می رود. مثل کتاب را خواندی؟ این علامت در خبر، کاربرد بسیار محدودی دارد و در تیتر و لید از آن استفاده نمی شود.

علامت تعجب و ندا ( ! )

نشانه تعجب، برای بیان شگفتی، حالات، هیجان ها، تمسخر، تنفر و . . . به کار می رود.

نکته: هر گاه در جمله ای نشانه تعجب و استفهام با هم بیاید، علامت تعجب پس از نشانه سوال می آید (؟! ) در نگارش مطالب خبری اصولا استفاده از علامت تعجب حتی اگر مطلب حیرت آور هم باشد، جایز نیست. استفاده از این علامت که نشانه اظهار نظر نویسنده است به اصل عینیت و بی طرفی خبرنگار لطمه می زند.

خط فاصله (-)

برای جدا کردن عبارت های بدل، عطف بیان و جمله معترضه از کلام اصلی

به جای حرف اضافه "تا" و "به" در تاریخ ها

شیوه املای فارسی:

1- حد و استقلال دستوری هر کلمه از نظر معنی و عمل دستوری آن، باید حفظ شود و هر کلمه مستقل جدا از کلمه دیگر نوشته شود. 

 

صحیح

هیچ کس

دانشسرای عالی

نگاه داشتن

غلط

هیچکس

دانشسرایعالی

نگاهداشتن

 

2- حروف ربط،  ضمیر و صفت شمارشی و پرسشی و تعجبی مانند را، وی، تو، که، چه، همچنین صفت اشاره مانند این، آن، نباید به کلمات دیگر بچسبند.

 

صحیح

دوست را

تو را

یک روز

این کار

آن کس

غلط

دوسترا

ترا

یکروز

اینکار

آنکس

 

3- «چه» در کلمه هایی نظیر چرا ( به معنی "برای چه" نه به معنی "چه چیز را") و چسان باید پیوسته نوشته شود: 

 

صحیح

چرا

چسان

چقدر

چطور

غلط

چه را

چه سان

چه قدر

چه طور

 

4- هر گاه "چه" و "که" با آن، این، چنان و همچنان ترکیب شوند باید پیوسته نوشته شود:  

 

صحیح

آنکه

چنانکه

همچنانکه

چنانچه

آنچه

. . .

غلط

آن که

چنان که

همچنان که

چنان چه

آن چه

. . .

 

5- هرگاه دو یا چند کلمه با هم ترکیب شوند و از ترکیب آنها مفهوم جدیدی حاصل شود باید سرهم نوشته شود. 

 

صحیح

اینجا

اینجانب

بهبود

پنجشنبه

یکدیگر

شاهنامه

نگهداری

غلط

این جا

این جانب

به بود

پنج شنبه

یک دیگر

شاه نامه

نگه داری

 

6- وقتی پیوسته نوشتن اجزا، کلمه مرکب باعث اشتباه یا دشواری در خواندن باشد و یا خلاف عرف به نظر بیاید، کلمه ها را جدا اما نزدیک به هم می نویسیم.

 

صحیح

هم منزل

کین توز

عدالت پیشه

غلط

همنزل

کینتوز

عدالتپیشه

 

 حرف اضافه "به" جدا از اسم و ضمیر استفاده می شود.  

 

صحیح

به خانه

به تهران

به مدرسه

غلط

بخانه

بتهران

بمدرسه

 

8- پیشوندها و پسوندها متصل به کلمه نوشته می شود:

 

صحیح

همنشین

همکار

بیکار

باغبان

گلزار

غلط

هم نشین

هم کار

بی کار

باغ بان

گل زار

 

9- "می" جدا از فعل نوشته می شود

 

صحیح

می گوید

می خواند

می رود

می آید

غلط

میگوید

میخواند

میرود

میاید

 

10- "ها" علامت جمع پیوسته به کلمه نوشته می شود.

 

صحیح

گلها

کتابها

لباسها

. . .

غلط

گل ها

کتاب ها

لباس ها

. . .

 

11- الف مقصوره برخی کلمات مقصور عربی از فارسی همچنان که "الف" تلفظ می شود، نوشته هم می شود.

 

صحیح

اعلا

تقوا

مبتلا

شورا

مقوا

معلا

غلط

اعلی

تقوی

مبتلی

شوری

مقوی

معلی

 

 

12- "همزه" و "ی":

 

صحیح

بوییدن

چایی

نایین

پایین

. . .

غلط

بوئیدن

چائی

نائین

پائین

. . .

 

13- تنوین مختص کلمات عربی است در کلمات فارسی کاربرد ندارد:

 

صحیح

بناچار

زبانی

گاهی

تلفنی

. . .

غلط

ناچاراً

زباناً

گاهاً

تلفناً

. . .

 

14- در استفاده از کلمات عربی نیز بهتر است به جای استفاده از تنوین از معادل مرکب فارسی آن استفاده شود.

 

صحیح

بی درنگ

به تحقیق

به تدریج

به عمد

به تلویح

به خصوص

غلط

فوراً

تحقیقاً

تدریجاً

عمداً

تلویحاً

خصوصاً

 

15- حمزه ساکن آخر کلمات محدود در نگارش فارسی حذف می شود: ابتدا (ابتداء) – املا (املاء) و . . .

چند نکته مهم در خبرنویسی

الف) بیان چند ویژگی یک پیام جاذب و موثر

1- تجانس پیام با محیط:

پیام صادر شده باید با محیط پیرامون خود تجانس داشته باشد، در غیر این صورت امکان دفع آن یا عبارت دیگری بی اثر ماندن آن زیاد است.

2- تطابق عملکرد پیام با محیط:

عملکرد و ماحصل پیام باید با نیاز محیطی که پیام در آن منتشر و منتقل می شود تطابق و هماهنگی داشته باشد.

3- محتوای پیام متناسب با سطح فکر و بینش مخاطب باشد.

4- در محتوای پیام شناخت مخاطب و استفاده از ویژگی های روانی و اجتماعی او در نظر گرفته شود.

5- به کمک های خارجی و بازخورد و عکس العمل پیام توجه شود.

ب) ویژگی های یک خبرنگار خوب

کنجکاوی: اگر خبرنگارها شخصا کنجکاو باشند، ‏می‌توانند سوالات خود را بهتر بپرسند. یک خبرنگار خوب باید به هر چیزی که نگاه می کند بتواند حداقل سه سوال در رابطه با آن مسئله مطرح کند. ‏

حس خبری: این که بفهمیم چه چیزی خبر است ‏عموما با تمرین به دست می‌آید.

استقامت و پشتکاری: تسیلم نشدن خبرنگار در برابر موانع، محدودیت ها و مخالفت ها  از جمله ویژگی های مهم برای یک خبرنگار خوب محسوب می شود.

عینی‌گرایی: خبرنگار خوب نظرات شخصی خود و ‏تعصباتش را در کار حرفه ای خود دخالت نمی دهد و اخبار را به عنوان یک امانت به صورت دقیق و شفاف در اختیار مخاطبان قرار می دهد و قضاوت را بر عهده خود خوانندگان می گذارد.

‏دقت، انصاف، رعایت بی طرفی، عدم کپی برداری از نوشته های دیگران، برقراری ارتباط سالم با منابع و کانالهای خبری و عدم دریافت رشوه از آنان، رعایت دقت، صداقت و شفافیت در انتقال خبر ویژگیهای دیگر یک خبرنگار خوب محسوب می شود. ‏

ج) چطور منابع خوب را  پیدا کنیم

افراد و محیط اطراف، ‏خبرگزاری‌ها و ‏روزنامه‌ها بهترین منابعی هستند که می توانند شما را با کانال های خبری مرتبط کنند.

‏در نشست‌ها و کنفرانس‌ها شرکت کنید و بولتن‌های داخلی‌ مربوط به حوزه‌تان را ‏بخوانید. ‏

‏جستجو در اینترنت یا سایت دانشگاه‌ها یکی دیگر از منابع مناسب برای کسب خبر است.

ارتباط با کارشناسان و اساتید دانشگاه ها می‌توانند از زوایای ‏مختلف درباره مسائل حوزه های مختلف اظهار نظر کنند و به شما اطلاعات بدهند. ‏

‏با دفاتر روابط عمومی‌ها تماس بگیرید و از آن‌ها بخواهید به شما اشخاصی را ‏معرفی کنند. ‏چه داخل سازمانی که در آن کار می‌کنند و چه خارج از آن.

پاراگراف بندی

از اصول دیگری که باید در خبرنویسی رعایت شود، محدود کردن هر پاراگراف به یک تا حداکثر سه جمله است.

استفاده از پاراگراف های یک تا سه جمله ای به تنظیم کننده خبر این امکان را می دهد که:

لید خبر را به سرعت تغییر دهد.

خبر را با توجه به مطالب مهم آن به آسانی تنظیم کند.

مطالب غیرضروری را حذف کرده و اطلاعات ضروری را به سادگی به آن اضافه کند.

کوتاه نویسی

استفاده از جملات کوتاه از اصولی است که باید در خبر نویسی رعایت شود. طبق تحقیقات انجام شده؛

75 درصد از مردم جملات 20 کلمه ای را راحت تر درک می کنند.

62درصد از مردم جملات 25 کلمه ای را راحت تر درک می کنند.

47 درصد از مردم جملات 30 کلمه ای را راحت تر درک می کنند.

33 درصد از مردم جملات 35 کلمه ای را راحت تر درک می کنند.

17 درصد از مردم جملات 40 کلمه ای را راحت تر درک می کنند.

با توجه به جمیع جهات در ایران، جملات 20 کلمه ای مناسب تر به نظر می رسند.

فواید کوتاه نویسی:

جمعیت بیشتری خبر را می خوانند و راحت تر می فهمند.

خبرنویسی ساده تر می شود.

از غلط های دستوری که معمولا در جملات مرکب پیش می آید، کاسته می شود.

تنظیم کننده و یا تایید کننده خبر می تواند به آسانی خبر را از نظر دستوری یا موضوعی تصحیح و یا بازنویسی کند.

استفاده از القاب و عناوین

افعال برای مقام معظم رهبری جمع بکار برده می شوند(مقام معظم رهبری... فرمودند: ...).

در مورد سایر آیات و مراجع؛ لقب آنها تنها در پارگراف اول بکار می رود و افعال نیز به صورت مفرد استفاده می شود. (آیت‌الله ........... در اختتامیه کنگره «نقش معنویت در نبرد ناهمطراز» ... اظهار داشت: ... وی ......... تصریح کرد: .......)

استفاده از افراد نظامی القاب آنها در سطرهای میانی به همراه اسم آنها بکار می رود(سردار .......... امروز در حاشیه همایش پیشگیری از جرم در سالن همایش‌های برج میلاد در جمع خبرنگاران گفت: ...).

نکته: همکاران محترم مجاز به استفاده از القاب دکتر و مهندس برای سایر مسئولان نیستند و تنها لقب دکتر برای شخص رئیس جمهور آن هم در پارگراف اول مجاز هستند.

اعداد در خبر

خبرنگارها در هر حوزه‌ای که کار کنند اغلب با اعداد ‏سر و کار دارند. یک دلیلش این است که اخبار تجاری و ‏مالی اغلب جزو اتفاقات مهم روز است. برخی از خبرنگارها ‏وقتی نگاه‌شان به اعداد می‌افتد خشک‌شان می‌زند و این را ‏هم می‌گویند که خبرنگار + اعداد = اشتباه. ‏

مسن ترین فرد جهان با 116 سال سن درگذشت.

کوئیتو، اکوآدور - مازیا استر دو کاپوویا، که مسن‌ترین فرد جهان قلمداد می‌شد، در موطن خود اکوآدور، چنان که ‏نوه‌اش خبر داد، در گذشت. او 116 زندگی کرد، هم زمان با چارلی چاپلین به دنیا آمد و همان سالی ازدواج کرد ‏که امریکا وارد جنگ جهانی اول شد. ‏

53 میلیارد لیتر بنزین و گازوئیل دود شد

در سال 84 بیش از 24 میلیارد لیتر بنزین و 29 میلیارد لیتر گازوئیل در کشور به مصرف رسید که بخش حمل‌ونقل بیشترین سهم مصرف را به خود اختصاص دادند.

ایست قلبی مهمترین عامل علت مرگ‌ومیر تهرانی‌ها

به گفته مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س)، ایست قلبی با 28/11 درصد همچنان شایع‌ترین و سرطان ریه با 12/1 درصد، کمترین علت مرگ‌ومیر شهروندان تهرانی طی یک ماه گذشته بوده است.

هر 2 ساعت یک معتاد در کشور می‌میرد

معاون دبیرکل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر با تشریح عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با قاچاقچیان و معتادان طی یک سال گذشته اعلام کرد:هر دو ساعت یک نفر در کشور بر اثر اعتیاد جان خود را از دست می‌دهد و سال گذشته 4320 نفر در ایران قربانی مواد‌مخدر شدند.

نقل قول ها و دقت

هیچ‌گاه نباید نقل قول ها  را تغییر بدهید مگر این که بخواهید یک کلمه یا عبارت تکراری را ‏حذف کنید و این هم تنها در صورتی که آن کلمه یا عبارت حذف شده در معنای نقل قول تغییری ایجاد نکند.

اگر ‏نقل قولی را به لحاظ دستور زبان ویرایش می‌کنید باید حواستان جمع باشد که محتوا و معنای آن تغییر نکند. ‏

انتخاب گلچین نقل قول‌ها می‌تواند به غرض‌ورزی بینجامد. مطمئن شوید نقل قول‌هایی که استفاده می‌کنید ‏منعکس کننده گفته‌های منبع هستند و حرکاتی را که منبع با اعضای صورتش یا دستهایش انجام داده(مثل لبخند ‏زدن یا نیم نگاه)- در صورتی که در معنای نقل قول تاثیر گذاشته- منعکس کنید.

متن خبر

شروع متن: با توجه به این که اخبار به صورت هرم وارونه تنظیم می شوند بنابراین شروع متن نیز باید با لید مرتبط باشد.

شروع متن اخبار پوششی: به گزارش خبرنگار ورزشی سیاسی دکتر محمود احمدی نژاد  . . . .

شروع متن اخبار تولیدی: اسم کوچک و فامیلی فرد  مانند: مهدی حسینی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی پانا ...

اخبار دریافتی یا همان فکسی: به گزارش خبرگزاری پانا به نقل از روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر...

نکته: زمان و مکان برگزاری برنامه های پوششی عنوان شود.

       پاراگراف ها کوتاه باشند. هر پاراگراف بین یک تا 3 جمله باشد.

منبع نگارش خبر:

لازمه جلب اعتماد مخاطب صداقت و شفافیت در منبع‌نگاری است منبعی که نامش بیاید به منبعی که نامش فاش نشود، ترجیح داده می شود. وقتی نام منبعی را ذکر می کنید بر ‏اعتبار خبری که نوشته‌اید افزوده می شود. علاوه بر آن، خواننده می تواند با توجه به سمت منبع قضاوت کند که ‏اطلاعاتی که به او داده‌اید تا چه اندازه معتبر و موثق است: یک راننده تاکسی گفت: ............ سخنگوی دولت گفت: ...............

در صورتی که منبع ضد و نقیض حرف می‌زند، نباید حرف‌هایش را دو دسته کنید و یک بخش را به نقل از ‏او بیاورید و بخش دیگر را به نقل از فردی ناشناس. ‏

نکته: خبرنگار همیشه معتبرترین منبع است.  منابع ناشناس ضعیف‌ترین منابع هستند.

لید ۲

به عنوان مقدمه خبر باید کوتاه، از میان مهمترین بخش خبر و حداکثر دارای سه فعل باشد. حداکثر کلمات لید 15 تا 30 کلمه باید باشد. حتی الامکان از بکاربردن کلمات و حروف اضافه و موارد غیرضرور خودداری شود.

لازم است لید به گونه ایی نوشته شود که خواننده را برای مطالعه متن خبر ترغیب کند. تیتر را دل خود داشته باشد و با پارگراف اول شروع متن نیز مرتبط باشد اما نباید کل خبر در لید عنوان شود. لید باید حاوی جذاب ترین (بهتر بگویم با ارزش ترین) بخش خبر باشد اگر ‏چه این روزها چون به عنصر «چرایی» و «چگونگی» بیشتر پرداخته می‌شود.

لیدها نسبت به گذشته کمی بلندتر ‏شده‌اند: ‏

قیمت نفت جمعه پس از آن که ایالات متحده هشدار داد شبه نظامیان نیجریه‌ای حملاتی را علیه بزرگترین ‏تولیدکننده نفت افریقا سازمان‌دهی می‌کنند دو درصد افزایش یافت و به بیش از 59 دلار رسید.
(لید به زبان ‏انگلیسی 31 کلمه است)

لید بی محتوا

به طور کلی هر رویداد خبری حاوی مطالب مهم یا جالبی است که می توان خلاصه آن را در لید خبر قرار داد. خبرنگار باید از نوشتن مطالب کلی و بی محتوا که اطلاعات تازه ای به خواننده نمی دهد، خودداری کند.

لید پرمحتوا

به همان اندازه که لید بی محتوا مناسب نیست، لیدی هم که به کلیه عناصر خبر پاسخ می گوید، مناسب نیست.

مثال: زیر نمونه لید منسوخ شده ای را نشان می دهد که به 6 عنصر خبری پاسخ می گوید.

«عباس حسین زاده دانش آموز 18 ساله دبیرستان ابن سینای تهران ساعت 30/5 بعدازظهر دیروز، هنگام عبور از خیابان کریم خان زند با اتوبوس شماره 14272 – تهران 12 به رانندگی حسین نیکنام 48 ساله تصادف کرد و به علت خونریزی مغزی در بیمارستان سینا درگذشت. »

نمونه تجدید نظر شده این لید:

«جوان 18 ساله ای، بعدازظهر دیروز پس از تصادف با اتوبوس به علت خونریزی مغزی در بیمارستان سینا درگذشت. »

برای کوتاه تر شدن لید، جملات اضافه را می توانید از آن حذف کنید. مثلاً چه ضرورتی دارد که بنویسیم: . . . با اشاره به . . . گفت:. . . ؟

برای کوتاه کردن لید، اشاره ها و تاکیدهای گوینده خبر را حذف و به متن خبر می توان منتقل کرد. بنابراین لیدی که در یک جمله خلاصه شود؛ بهتر، خواندنی تر و اثرگذارتر است.

لید مبهم و گنگ، خواننده خبر را از دست می دهد. اگر لید مهم ترین مطلب را به روشنی بیان کند، احتمال اینکه خواننده، خبر را بخواند زیادتر است.

نحوه شروع لید

خبرگزاری پانا: عنوان فرد بر اسم فرد اولویت دارد مگر آن که فرد شناخته شده باشد مانند رئیس جمهور ....

اجزای خبر ۲

روتیتر: روتیر نقش تیتر را ندارد و اغلب برای معرفی نقل کننده تیتر استفاده می شود. در چنین مواردی در اکثر موارد،  عنوان فرد بکار می رود و تنها در موارد خاص (میزان دربرگیری شهرت فرد کشوری باشد یا منطقه ای یا بین المللی ) از اسم اشخاص استفاده می شود.  از روتیتر نمی توان به عنوان تیتر استفاده کرد. معمولا فعل در روتیتر زمانی بکار برده می شود که تیتر دارای فعل نباشد.

تیتر: تیتر به عنوان مهم ترین بخش خبر و بر مبنای 1 یا 2 عنصر خبر در قالب حداکثر 12 کلمه، کوتاه، دقیق، فاقد ابهام نوشته می شود.

تیتر باید به تنهایی و بدون استفاده از روتیتر معنای مستقل داشته باشد و محل وقوع خبر را در اخبار شهرستان یا استان مشخص کند. بنابراین نباید آن را متکی به روتیتر انتخاب کرد.

تیتر اگر فعل داشته باشد از تاثیرگذاری بیشتر برخوردار خواهد بود. البته مشروط بر اینکه در آنها از فعل های کوتاه و غیرترکیبی استفاده شود. اگر تیتر فاقد فعل بود بهتر است به روتیتر فعل بدهید و اگر روتیتر بدون فعل بود، بهتر است تیتر با فعل نوشته شود چرا که فعل به تیتر جنبه خبری تر می دهد.

مثال:

روتیتر: در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

تیتر: اتاق خوابگاه دانشجویی خاکستر شد

نکته: برای گزارشها و اخبار پوششی به واسطه آن که از متن های طولانی برخوردار هستند از میان تیتر یا همان سوتیتر استفاده می شود.

نکات مورد تأکید در مواقع تیتر زنی:

هیچ تیتری را  با حرف اضافه شروع نکنید. این کار باعث ضعیف شدن تیتر می شود.

اجتناب از کلمات تکراری در تیتر

تیتر حتما کوتاه باشد

از تیتر به عنوان شعار استفاده نشود، تیتر باید نقش خبری خود را داشته باشد

تیتر باید حتما از دل لید انتخاب شده باشد و ارتباط منطقی بین باید لید داشته باشد.

تیتر عامل خوانده شدن خبر و جذب مخاطب محسوب می شود بنابراین در انتخاب آن باید بیشترین مهارت حرفه ای بکار گرفته شود

گیومه یا کوتیشن در تیتر حتی الامکان استفاده نشود مگر موارد خاص.

سبک های خبرنویسی ۲

خبر یک رویداد را می توان به صورت های مختلف از جمله سبک هرم وارونه، سبک تاریخی، سبک تاریخی همراه با لید و سبک پایان شگفت انگیز تنظیم کرد افزون بر این سبک ها دو سبک دیگر نیز به نام های سبک بازگشت به گذشته (نقطه مقابل سبک تاریخی) و سبک تشریحی (تشریح قسمت به قسمت خبر) مطرح است. با توجه به اینکه در خبرگزاری اساسا سر و کار ما با خبر است، در این قسمت صرفا به سبک هرم وارونه می پردازیم.

سبک هرم وارونه

در این سبک، خلاصه مهم ترین مطلب رویداد در ابتدای خبر و کم ارزش ترین مطلب در انتهای خبر قرار می گیرد. در این سبک مطالب دیگر با توجه به میزان اهمیت آنان از بالا به پایین تنظیم می شود.

سبک هرم وارونه، یکی از کارآترین روش های انتقال اطلاعات است. باید دانست که اکثر مخاطبان وقت زیادی را برای مطالعه اخبار روی سایت های خبری صرف نمی کنند.

مخاطب معمولا خبر را با خواندن تیتر شروع می کند. اگر آن خبر ارتباطی به کار و زندگی اش داشت، لید یا مقدمه خبر را می خواند، چنانچه لید نشان داد که مطلب برایش از ارزشی برخوردار است به خواندن بقیه خبر ادامه می دهد. تحقیقات علمی در این زمینه نشان می دهد که تعداد خوانندگان خبر با افزایش تعداد پاراگراف ها ارتباط معکوس دارد؛ یعنی هر چه خبر طولانی تر باشد، تعداد خوانندگان آن کمتر خواهد بود.

عناصر خبر ۲ News Elements

جنس هر خبر همه سبک های خبر نویسی از شش عنصر یا ماده تشکیل می شود که به آنها "عناصر خبر" می گویند. از آنجا که عناصر خبری بر مبنای طرح شش پرسش هستند به همین دلیل آنها را می توان در قالب این فرمول به خاطر سپرد: 

5w + H= عناصر خبری

خبرنگار قبل از نوشتن خبر باید مشخص کند که کدام یک از اطلاعاتی که در دست دارد اهمیت بیشتر و کدام یک از اهمیت کمتری برخوردار است. در این صورت است که عناصر خبر و ارزش های خبری می توانند خبرنگار را در نوشتن خبر یاری دهند.

عناصر خبری عبارتند از: که؟ (چه کسی) – کجا؟ - کی؟ (چه وقت) – چه؟ (چه چیزی) چرا؟ و چطور؟ (چگونه).

که؟ (چه کسی) Who

خبرنگار باید دقیقا بداند که چه کسی یا چه کسانی در پیدایش رویداد دخالت داشته اند. بنابراین لازم است خبرنگار نام، نام خانوادگی دقیق، سن و اطلاعات مشابه دیگری را که برای تکمیل خبر لازم می داند، تهیه کند.

نشست مشترک لاریجانی با کارکنان مجلس

مذاکره مستقیم ایران و امریکا برای حل مشکلات افغانستان

پورکاشیان صدرنشین مسابقات بانوان شد

کجا؟ Where

محل رویداد در ارزش خبر تاثیر دارد. در بیشتر موارد، یک خبر شهری یا مملکتی نسبت به یک خبر خارجی برای مخاطب ارزش بیشتری دارد.

مسابقه فوتبال ایران وعربستان در استادیوم آزادی برگزار می شود

برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال سال 2010 در  افریقای جنوبی

کی؟ When

از ارزش های خبری یاد شده زمان یا تازگی خبر از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر خبر جدید است، خبرنگار باید بعد تازگی خبر را در مقدمه خبر نشان دهد. در مواقعی که مدتی از وقوع رویداد گذشته است یا عامل زمان چندان اهمیت ندارد، ذکر زمان ضروری نیست.

انتخابات دور دهم ریاست جمهوری خرداد 88 برگزار می شود

کنکور رشته هنر 28 تیرماه برگزار می شود

چه؟ What

در خبرنویسی عنصر «چه» به ماهیت رویداد مربوط می شود. «چه» ممکن است یک حادثه رانندگی، آتش سوزی، تصویب یا رد لایحه های قانونی باشد. «چه» معمولا در مقدمه خبر قرار می گیرد اما در مورد یک رویداد خبری، خبرنگار باید مشخص کند از میان مطالب مختلفی که یک رویداد را به وجود می آورد، کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است.

از میان مطالب متعدد «چه»ها باید آن یکی را انتخاب کرد که دارای ارزش خبری بیشتری است. مثلا اگر خبر حاوی بعد دربرگیری است، باید کوشید آن را به طرز روشنی در لید و مقدمه خبر نشان داد.

محموله یک کشتی ایرانی به مقصد سوریه توقیف شد

کاهش 16 درصدی حوادث رانندگی در تعطیلات نوروزی

چرا و چگونهHow & Why

عنصر «چرا» علت و دلیل یا انگیزه بوجود آمدن رویداد را بیان می کند و عنصر «چگونه» نحوه و چگونگی وقوع رویداد را . در بسیاری از مواقع، خبرنگار چگونگی پدید آمدن یک رویداد خبری را می داند، اما از علت یا انگیزه ای که در پشت آن پنهان است خبر ندارد یا علت و انگیزه را می داند، اما از نحوه رویداد اطلاعاتی ندارد.

مثلا در خبر روز اول سقوط یک هواپیما، علت سقوط هواپیما را نمی توان به دست آورد. علت سقوط هواپیما وقتی رسما اعلام خواهد شد که جعبه سیاه که حاوی نوار مکالمات خلبان با برج مراقبت است به دست آید که آن هم قطعا چند روز و یا چند ماه طول می کشد.

عنصر «چرا» و «چگونه»، هنگام تهیه گزارش های تحلیلی بیشتر از سایر موارد مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا در این گونه گزارش ها، خبرنگار زمان بیشتری برای بررسی علت، دلیل، انگیزه یا نحوه چگونگی بوجود آمدن یک رویداد خبری را دارد.

مثال: ایران ضبط محموله یک کشتی حامل بار از این کشور "به مقصد سوریه" را که گفته می شود حامل مواد ساخت سلاح بود، غیر قانونی خوانده است.