در این قسمت مطالبی جامع در خصوص انتخاب دوربین مناسب، آشنایی با امکانات مختلف دوربین های دیجیتال و اصطلاحات آن و همچنین عکاسی با بهترین کیفیت را خواهید آموخت.
دنیای دیجیتال، دنیای شگفت انگیز و جذابی است. تا چند سال پیش تصور اینکه در قطعه ای به اندازه یک بند انگشت بتوان بیش از صدها ساعت موسیقی کپی کرد و یا تجسم گوشی های تلفنی که هم فیلم و عکس بگیرند و هم مانند یک کامپیوتر تمام نیاز ها را برآورده سازند، بسیار سخت بود. اما در زمان ما، تکنولوژی به جایی رسیده است که در داخل یک پردازنده کوچک دو هسته تعبیه و هاردهایی به ظرفیت های بسیار بالا تولید می کنند که اندازه آنها از یک سکه هم کوچک تر است. در این دنیای پر شتاپ کامپیوتر، وسیله ای به نام دوربین دیجیتال، چند سالی است که با ورود خود جا را برای دوربین های معمولی تنگ کرده است. عکاسی راحت، مشاهده عکس های گرفته شده، عدم نیاز به چاپ و از همه مهمتر گرفتن عکس به نعداد زیاد ”که البته به حجم حافظه دوربین ارتباط دارد” همگی دلایلی موجه برای انتخاب دوربین های دیجیتال می باشد. تولید سرسام آور این دوربین ها در سایزها، مدل ها و امکانات مختلف بسیاری از کاربران را در انتخاب و کار با آنها دچار مشکل کرده است. در این نوشتار سعی خواهیم کرد موارد را به صورت خلاصه و مفید و طبقه بندی شده ارائه کنیم به همین دلیل مطالب را به سه بخش اصلی تقسیم کردهایم:
1- راهنمای انتخاب دوربین دیجیتالی مناسب
2- شناخت و آشنایی با امکانات دوربین های دیجیتال
3- عکاسی با بهترین کیفیت
که در ادامه به هر کدام از این سه بخش می پردازیم.
ضمن تسلیت پیشاپیش ایام سوگواری سالار شهیدان، مدیریت دانش آموزی استان با همکاری معاونت پرورشی و تربیت بدنی ادارهی کل در نظر دارد جهت به تصویر کشیدن ارادتمندی مردم شریف استان به محضر حضرت اباعبدا... الحسین(ع)، دومین دورهی مسابقهی عکاسی تحت عنوان «عکس عاشورائیان» را در دو بخش دوربین دیجیتال و تلفن همراه برگزار نماید. دانش آموزان هنرمند میتوانند از مجالس و محافل عزاداری و مراسم آئینی و سنتی صحنههای ارزشمند را ثبت نموده و با رعایت شرایط ذیل در قالب لوح فشرده به مدیریت دانش آموزی استان ارسال نمایند. مدیریت دانش آموزی استان به 10 نفر از برگزیدگان مسابقه در هر بخش هدایای نفیسی تقدیم خواهد کرد.
مستدعی است دستور فرمائید نسبت به اطلاع رسانی مناسب در سطح مدارس اقدام و آثار برگزیده را مطابق با ضوابط اجرایی حداکثر تا تاریخ 3/10/89 به دبیرخانه مسابقه ارسال نمایند.
ضوابط اجرایی مسابقه:
1- شرکت برای دانش آموزان علاقهمند آزاد است و شرکتکنندگان میبایست فرم شرکت در مسابقه را همراه آثار ارسال نمایند.
2- آثار ارسال شده توسط شرکتکنندگان به منزله اعلام مالکیت معنوی آثار میباشد. تصاویر می بایست متعلق به شرکت کننده در مسابقه باشد.
3- موضوع عکسهای ارسالی می بایست با موضوع مسابقه مطابقت داشته باشد.
4- عکسها می بایست حقیقی و با دوربین عکاسی یا موبایل گرفته شده باشند. تنها عکسهایی داوری خواهد شد که دخل و تصرف با ابزار گرافیکی بر روی آنها انجام نشده باشد.
5- اندازه عکس ارسالی برای موبایل حداقل 800×600 و برای دوربین دیجیتال 1600×1200 باشد.
6- فایل عکسها باید روی لوح فشرده با ابعاد اصلی و فرمت jpg به دبیرخانه مسابقه ارسال گردد.
7- هر یک از دانش آموزان می توانند مجموعاً 10 عکس منتخب را جهت شرکت در مسابقه ارسال نمایند.
8- دانش آموزان علاقهمند می توانند در هر دو بخش مسابقه(موبایل و دوربین) آثار خود را ارسال نمایند.
9- فایل عکسها با نام و نام خانوادگی به حروف انگلیسی از شماره ردیف 01 نامگذاری نموده و ارسال نمایند.
10- لازم است درون لوحفشرده یک فایل word ذخیره گردد که حاوی اطلاعات ذیل باشد: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، منطقه/ ناحیه آموزش و پرورش، نام آموزشگاه، دورهی تحصیلی، پایه تحصیلی، نشانی دقیق پستی، شماره تلفن ثابت منزل و آموزشگاه، شماره تلفن همراه و Emai، تاریخ و محل عکاسی.
اگر عکس هایتان همواره مات و محو میافتند ممکن است به این معنا باشد که لنز دوربینتان را باید پاک کنید. اکثر دوربینهای دیجیتال ویژگی افزودن یک فیلتر فرابنفش UV را دارند که نه تنها لنز را در برابر کثیفی بلکه از خراش هم محافظت می کند. اما دوربین های ارزانتر این ویژگی را ندارند پس به یاد داشته باشید تا لنز آنرا در مواقعی که استفاده نمی کنید بپوشانید و آنرا لمس نکنید.
بیش از حد لنز دوربین را تمیز نکنید. بسته به فاصلهی زمانی استفاده شما از دوربین، هر چند هفته یا چند ماه یک بار مناسب است. برای تمیز کردن لنز، کیت مخصوص پاک کردن لنز را برداشته و با استفاده از برس لنز هرگونه ذرات چسبنده را از سطح لنز پاک کنید. کمی مایع پاک کننده لنز را روی پارچهی مخصوص بریزید و با حرکت دادن دایره وار بروی لنز، آن را تمیز کنید. با استفاده از یک دمنده هوا لنز را خشک کنید یا بگذارید به طور طبیعی خشک شود. از هر گونه مادهی ساینده همچون صابون یا محکم تمیز کردن لنز به مانند تمیز کردن بدنه دوربین خودداری کنید. مراقب باشید که با تمیز کردن مداوم در یک جهت روی لنز لک نیندازید. حرکت دایره وار را از بالا به پایین یا به طرفین تغییر دهید.
اگر می توانید لنزهای دوربینتان را تعویض کنید، اطمینان حاصل کنید که دوربین خاموش باشد و در محیطی با گرد و غبار کم باشید که اگر بروی حسگر تصویرتان گردی بنشیند، آنرا در تمام تصاویرتان نشان خواهد داد. گرچه میتوانید خودتان حسگر را تمیز کنید اما پیش نهاد می کنم آنرا به یک عکاسی ببرید تا به طور تخصصی تمیزش کنند.
از دیگر اجزای دوربینتان هم محافظت کنید خصوصا از اسلاتهای کارت حافظه و باتری. هرگز چیزی را در اسلات کارت حافظه وارد نکنید که ممکن است باعث شکستن پینهای کوچک آن شود. برای تمیز ماندن بهتر است که همواره یک کارت حافظه را داخلش بگذارید یا دست کم کاور آنرا ببندید.
بطور کلی هر لنز از چندین عدسی مختلف محدب و مقعر تشکیل شده که ترکیب آنها با یکدیگر باعث ایجاد تصویری واضح بر روی سطح حساس فیلم (امولیسیون) خواهد شد.(محل ایجاد تصویر را سطح کانونی و حد فاصل عدسی با محل ایجاد تصویر، فاصله ی کانونی عدسی نامیده می شود).
برای روشن تر شدن مطلب در مورد یک عدسی معمولی که برای آتش زدن کاغذ استفاده میگردد توضیح میدهیم. برای سوزاندن کاغذ بایستی عدسی را در مقابل نور خورشید آن قدر حرکت داد تا نور خورشید به صورت نقطهای کوچک بر روی سطح کاغذ درآید که در این حالت بر اثر برخورد پرتوهای نوری به یکدیگر که از عدسی گذشتهاند گرمای قابل توجهای در محل برخورد به وجود آمده که باعث سوختن کاغذ میگردد محل برخورد پرتوهای نوری را نقطه کانونی و حد فاصل عدسی با سطح کاغذ فاصله کانونی گفته میشود. در لنزها که چندین عدسی مختلف وجود دارد هر عدسی دارای کانون جداگانهای است اما وقتی با هم ترکیب میشوند کانون مشترکی پیدا میکنند که معمولاً از مرکز لنز تا حد فاصل محل ایجاد تصویر را فاصله ی کانونی آن لنز میگویند که مقدار آن بر روی حلقه جلوی لنز نوشته میشود. هر لنز دارای زاویه دید خاصی میباشد که قادر به جای دادن فضای مشخصی از جلو لنز در داخل دوربین و روی فیلم خواهد بود. به نسبت بلندی و کوتاهی فاصله کانونی، زاویه دید آن متغیر است هرچقدر فاصله کانونی لنز کوتاهتر باشد زاویه دید لنز بازتر و هرچقدر فاصله کانونی بلندتر باشد زاویه دید کوتاهتر خواهد بود.
انواع لنزها:
1- لنز نُرمال معمولی Normal
زاویه دید چشم انسان حدود 140 درجه میباشد اما تمام تصاویری که در زاویه چشم قرار میگیرند دارای وضوح کامل نیست و تنها در زاویهای در حدود 52 درجه میتوان تصاویر را به صورت واضح دید لنز نرمال نیز زاویه دیدی شبیه به چشم انسان دارد به همین دلیل لنز معمولی نیز گفته میشود.
2- لنز تله فوتو Telephoto
لنز تله از نظر شکل ظاهری طویل بوده و فاصله ی کانونی بلندی دارد که دارای زاویه دید کوتاه میباشد و تنها برای عکسبرداری از فواصل دور مثل مناظر طبیعی و حیوانات وحشی کاربرد دارد و امکان عکسبرداری از فواصل نزدیک را ندارد.
3- لنز واید انگل Wide angle
لنز واید از نظر شکل ظاهر از لنز نُرمال کوتاهتر بوده و دارای فاصله کانونی کمی میباشد بنابراین دارای زاویه دید باز میباشد. این لنز در مکانهایی که امکان عقب رفتن عکاس برای قرار گرفتن تمام سوژه مورد نظر در نمایاب نباشد کاربرد شگرفی دارد و با استفاده از این لنز می توان فضای بیشتری را در عکس جای داد.
4- لنز زومZoom
این لنز دارای فاصله کانونی متغیر میباشد پس زاویه دید متغیر دارد برخی از لنزهای زوم با زاویه دید 180-40 که فاصله کانونی آن از 40 میلیمتر در حالت زاویه باز تا 180 میلیمتر در حالت تله فوتو میباشد کاربرد ویژهای دارد به همین لحاظ در بین عکاسان مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است.
جدای این تقسیمبندی لنزهای دیگری نیز هستند که کاربرد تخصصی دارند مانند لنز ماکرو که برای عکسبرداری از اجسام بسیار کوچک کابرد دارد با یک لنز نُرمال معمولاً تا فاصله 50 سانتیمتر امکان نزدیک شدن به سوژه میباشد اما برای عکسبردای از اجسام کوچک مثل تمبر یا سکه فقط لنز ماکرو جوابگو خواهد بود. لنزی دیگر با عنوان لنز چشم ماهی وجود دارد که زاویه دید بسیار وسیع دارد برخی از این لنزها مقداری از فضای پشت دوربین هم در کادر تصویر قرار میدهند. عکس حاصل از این لنزها به شکل دایره وار میباشد از این لنز برای ایجاد جلوههای ویژه تصویری استفاده میگردد.
قبلا اشاره شد که لنز، ترکیبی از عدسی های متعدد است. این عدسی ها به طور طبیعی مقداری از نور را جذب می کنند در نتیجه تمام شعاع های نور که به لنز تابیده می شوند از آن عبور نمی کنند. قدرت روشنایی عبارت است از مقدار نوری که لنز از خود عبور می دهد.
این مقدار با اعدا خاصی مانند 1:1، 2/1:1، 4/1:1، 8/1:1 و 1:2 و غیره مشاهده می شود. روشنترین لنز 1:1 است. یعنی در این لنز عدسی ها بسیار مرغوب به کار رفته که می تواند تقریباً تمام نور موجود را از خود عبور دهد. هر قدر عدد بزرگتر شود لنز از روشنایی کمتری برخوردار است. از طرفی قدرت روشنایی لنز با بازترین درجه دیافراگم آن برابر است. قدرت روشنایی لنز را می توان اینچنین محاسبه کرد:
فاصله کانونی لنز تقسیم بر قطر دهانه لنز = قدرت روشنایی لنز
یعنی اگر قطر دهانه لنزی 50 میلیمتر و فاصله کانونی آن 100 میلیمتر باشد قدرت روشنایی 2 خواهد بود(1:2). پس می توان گفت هر چه قطر دهانه لنز بیشتر باشد قدرت روشنایی آن بیشتر است.
شعاع های موازی نور که از بی نهایت به یک عدسی محدب می تابند در نقطه ای پشت عدسی همدیگر را قطع می کنند. فاصله میان مرکز عدسی تا آن نقطه اصطلاحاً فاصله کانونی عدسی نامیده می شود. در یک لنز نیز که ترکیبی از عدسی های مختلف است فاصله میان مرکز(محل استقرار تیغه های دیافراگم در لنز) تا محل تشکیل تصویر واضح(سطح فیلم) را فاصله کانونی آن لنز می نامند. فاصله کانونی را با حرف f و بر حسب میلیمتر نشان میدهند. به عنوان مثال اگر بر روی لنزی مشاهده شدf=50m.m یعنی فاصله کانونی آن 50 میلیمتر است.
در گذشته نه چندان دور عکاسی از اتاقک تاریک و لوازم و موادی بسیار ساده تشکیل می شد. اما امروز از صنعتی پیچیده برخوردار است که تنوع محصولات آن حیرت آور می باشد. دوربین، سطوح حساس به نور، و نور ارکان سه گانه عکاسی اند که شناخت هر کدام از ضروریات فراگیری عکاسی به شمار می رود.
دوربین:
دوربین یا همان اتاق تاریک اولیه مهمترین عامل عکاسی است که با کمک آن عکسبرداری انجام می شود. امروزه دوربین های عکاسی تنوع چشمگیری از لحاظ سیستم و شکل ظاهری دارند و هر روز به دامنه تنوع آنها افزوده می شود. اما با تمامی این اوصاف همگی آنها مشترکات زیادی دارند که با کسب شناخت کافی از این قسمت ها می توان به راحتی با دوربین های گوناگون کار کرد.
آشنایی با دوربین های عکاسی:
مهمترین قسمت های یک دوربین عبارتند از:
1- لنز
2- وسایل تنظیم که به دو بخش تنظیم نور و تنظیم فاصله تقسیم می شود
3- منظره یاب
4- تعویض گر فیلم
5- اتاقک تاریک
6- کنتور شمارشگر فیلم
لنز: با مجهز شدن اتاقک تاریک به عدسی محدب تصویری شفاف تر و روشن تر در اتاقک تاریک به دست آمد. این مساله اهمیت لنزها را برای ایجاد تصویری واضح و روشن در دوربین ها آشکار می سازد. هر چند که یک عدسی می تواند تصویری نسبتاً واضح ایجاد کند اما مشکلات متعددی به وجود می آورد که از آ ن جمله می توان به این موارد اشاره کرد:
وسط تصویر نسبت به گوشه های آن واضح تر می باشد بطوریکه گاهی کناره ها کاملا محو است.
تصویر دچار نوعی اعوجاج می شود بدین معنا که خطوط در مرکز تصویر مستقیم اند اما با نزدیک شدن به کناره ها هلالی و منحی می شوند.
خطاهای رنگی بسیار چشمگیر است یعنی تک عدسی قادر به بازنمائی رنگهای طبیعی موضوع نیست. علاوه بر آن رنگهائی را که ناشی از کیفیت نامطلوب شیشه آن است به رنگهای موضوع می افزاید. برای رفع این موارد در ساختمان لنز ترکیبی از عدسی های مختلف بکار می رود .
بر روی دهانه لنز هر دوربین اطلاعاتی از قبیل نام لنز نام کارخانه سازنده فاصله کانونی، شدت نور یا حداکثر باز شدن دیافراگم، شماره ردیف، و اندازه دهانه لنز درج شده است که در شناسائی لنزها بسیار با اهمیت است.